Άγχος και σωματικό βάρος. Υπάρχει σχέση; Και εάν ναι, ποιοι είναι οι μηχανισμοί πίσω από αυτήν την κατάσταση. Που είναι η αλήθεια και που η υπερβολή; Πως μπορεί κάποιος να το χειριστεί; Και όμως φαίνεται να υπάρχει πολλή αλήθεια πίσω από τη φράση «όταν αγχώνομαι θέλω τα τρώω» . Αυτό συμβαίνει γιατί όταν υπάρχει άγχος, απελευθερώνονται ορισμένες ορμόνες που μας ωθούν στην υπερκατανάλωση συγκεκριμένων τροφών. Οι τροφές αυτές, έχουν χαρακτηρισθεί ως «τροφές χαλάρωσης» και είναι όσες είναι πλούσιες σε λιπαρά και ζάχαρη.
Οι επιστήμονες έχουν συνδέσει την αύξηση βάρους με το άγχος. Σύμφωνα με μια έρευνα της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, περίπου το ένα τέταρτο των Αμερικανών αξιολογεί τα επίπεδα άγχους του, πάνω από 8, σε μία κλίμακα από το 1-10.
Βραχυχρόνιο και μακροχρόνιο άγχος
Βραχυχρόνια, το άγχος μπορεί να σταματήσει την όρεξη. Αυτό συμβαίνει γιατί το νευρικό σύστημα διεγείρει τα επινεφρίδια να εκκρίνουν την ορμόνη επινεφρίνη (γνωστή και ως αδρεναλίνη). Η επινεφρίνη με τη σειρά της συμβάλει στην ενεργοποίηση του μηχανισμού «fight or fligh» μια κατάσταση που θέτει την επιθυμία μας για φαγητό σε αναστολή.
Εντούτοις εάν το άγχος καταστεί μακροχρόνιο, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Σ αυτήν την περίπτωση τα επινεφρίδια απελευθερώνουν μια άλλη ορμόνη που ονομάζεται κορτιζόλη. Η κορτιζόλη με τη σειρά της αυξάνει την όρεξη αλλά και την τάση για αυξημένη και συνεχή πρόσληψη φαγητού. Μόλις τελειώσει ένα αγχωτικό επεισόδιο, τα επίπεδα κορτιζόλης θα πρέπει να μειωθούν. Παρόλα αυτά εάν το άγχος δεν εξαφανιστεί ή εάν η ανταπόκριση ενός ατόμου στο στρες κολλήσει στη θέση «on» , η κορτιζόλη μπορεί να παραμείνει σε αυξημένα επίπεδα.
Άγχος και σωματικό βάρος, ορμόνες και πείνα
Το άγχος φαίνεται επίσης να επηρεάζει τις προτιμήσεις μας στα τρόφιμα. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η σωματική ή συναισθηματική δυσφορία αυξάνει κυρίως την πρόσληψη τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ζάχαρη ή και τα δύο. Την κατάσταση αυτή φαίνεται να την ευνοούν τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, σε συνδυασμό με υψηλά επίπεδα ινσουλίνης. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι και μία άλλη ορμόνη, γνωστή και ως ορμόνη της πείνας η γκρελίνη, μπορεί να εμπλέκεται.
Όταν καταναλώνονται τρόφιμα πλούσια σε λίπος και ζάχαρη φαίνεται να δημιουργείται ένα αποτέλεσμα ανατροφοδότησης, το οποίο μειώνει τις αντιδράσεις και τα συναισθήματα που σχετίζονται με το άγχος. Αυτά τα τρόφιμα είναι πραγματικά τρόφιμα «χαλάρωσης», καθώς φαίνεται ότι εξουδετερώνουν το άγχος. Η αίσθηση αυτή μπορεί συμβάλει στην επιθυμία που προκαλείται σε περιόδους άγχους για αυτά τα τρόφιμα.
Φυσικά η υπερκατανάλωση τροφής δεν είναι η μόνη συμπεριφορά που σχετίζεται με το άγχος και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους. Συνήθως τα άτομα που βιώνουν άγχος, παρουσιάζουν επίσης διαταραχές ύπνου, ασκούνται λιγότερο και αυξάνουν την κατανάλωση αλκοόλ. Όλα αυτά αποτελούν καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν επίσης σε αύξηση του σωματικού βάρους.
Γιατί τρώνε οι άνθρωποι το άγχος τους;
Ορισμένες έρευνες δείχνουν μία διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα, όσον αφορά στη συμπεριφορά αντιμετώπισης του άγχους. Οι γυναίκες να είναι πιο πιθανό να στραφούν στην αυξημένη πρόσληψη φαγητού ενώ οι άνδρες στρέφονται συχνότερα προς το αλκοόλ ή το κάπνισμα. Μία Φιλανδική μελέτη που περιελάβανε πάνω από 5.000 άνδρες και γυναίκες έδειξε ότι η παχυσαρκία που σχετίζεται με το άγχος αφορά μόνο στις γυναίκες και όχι στους άνδρες.
Οι ερευνητές του Χάρβαρντ ανέφεραν ότι το εργασιακό άγχος, αλλά και το άγχος που προέρχεται από άλλα θέματα σχετίζεται με την αύξηση βάρους, αλλά μόνο σε εκείνους που ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι στην αρχή της μελέτης. Μια θεωρία είναι ότι τα υπέρβαρα άτομα έχουν αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης και η αύξηση σωματικού βάρους που σχετίζεται με το άγχος είναι πιο πιθανό να συμβεί παρουσία υψηλής ινσουλίνης.
Η ποσότητα της κορτιζόλης που παράγουν οι άνθρωποι ως απόκριση στο στρες μπορεί επίσης να επηρεάσει την εξίσωση αύξησης βάρους-άγχους. Το 2007, Βρετανοί ερευνητές σχεδίασαν μια ευφυή μελέτη που έδειξε ότι οι άνθρωποι που ανταποκρίθηκαν στο στρες με την έκκριση υψηλών επιπέδων κορτιζόλης σε πειραματικό περιβάλλον ήταν πιθανότερο να στραφούν στο φαγητό ως αντίδραση στα καθημερινά προβλήματα στην κανονική τους ζωή σε σχέση από αυτούς που ανταποκρίθηκαν στο στρες με χαμηλή έκκριση κορτιζόλης.
Πώς να απαλλαγείτε από το άγχος χωρίς υπερκατανάλωση τροφής
Όταν το άγχος επηρεάζει την όρεξη σας και κατ΄ επέκταση το σωματικό σας βάρος επαλειμμένα, τότε θα πρέπει να δράσετε. Πως; Μπορείτε να προλάβετε την αύξηση του σωματικού σας βάρους απλά απομακρύνοντας από το ψυγείο και τα ντουλάπια σας, όλα εκείνα τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη. Το να διατηρείτε αυτά τα τρόφιμα στο σπίτι σας απλώς διατηρείτε και διαιωνίζετε το πρόβλημα.
Ακολουθούν μερικές άλλες προτάσεις για την αντιμετώπιση του άγχους:
Διαλογισμός ή αυτοσυγκέντρωση ή βαθιές αναπνοές
Αμέτρητες μελέτες δείχνουν ότι ο διαλογισμός – αυτοσυγκέντρωση – βαθιές αναπνοές μειώνουν το άγχος, αν και μεγάλο μέρος της έρευνας έχει επικεντρωθεί στην υψηλή αρτηριακή πίεση και τις καρδιακές παθήσεις. Οι πρακτικές αυτές μπορεί επίσης να βοηθήσουν τους ανθρώπους να σκεφτούν πιο συνειδητά τη σχέσης τους με το φαγητό. Με την πρακτική, ένα άτομο μπορεί να είναι σε θέση να αντιληφθεί την ώθηση για λήψη μίας λιπαρής και γεμάτης ζάχαρη τροφής και να εμποδίσει την ώθηση αυτή, εν τη γένεση της (να επιβληθεί δηλαδή συνειδητά στην επιθυμία του αυτή).
Άσκηση
Ενώ τα επίπεδα κορτιζόλης ποικίλλουν ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης. Η συνολική άσκηση μπορεί να αμβλύνει ορισμένες από τις αρνητικές επιπτώσεις του στρες. Ορισμένες δραστηριότητες, όπως το pilates, το περπάτημα στη φύση, το κολύμπι φαίνεται να συμβάλουν τα μέγιστα στην καταπολέμηση του άγχους.
Κοινωνική υποστήριξη
Φίλοι, οικογένεια και άλλες πηγές κοινωνικής υποστήριξης φαίνεται να έχουν ρυθμιστικό αποτέλεσμα στο άγχος που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι. Για παράδειγμα, η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα που εργάζονται σε αγχωτικές καταστάσεις, όπως τα νοσοκομεία, έχουν καλύτερη ψυχική υγεία εάν έχουν επαρκή κοινωνική υποστήριξη. Αλλά ακόμη και οι άνθρωποι που ζουν και εργάζονται σε καταστάσεις όπου τα εισοδήματα δεν είναι τόσο υψηλά, χρειάζονται βοήθεια από καιρό σε καιρό από φίλους και οικογένεια.
COMMENTS