Διατροφή Και Ιώσεις

Σχεδόν κάθε διατροφική ανεπάρκεια εάν είναι σχετικά  σοβαρή  μπορεί να μειώσει την αντίσταση στην ασθένεια. Το 1968 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εισηγήθηκε για πρώτη φορά ότι η σχέση μεταξύ των ιώσεων και της κακοθρεψίας είναι συνεργιστική.

Από καιρό έχει αποδειχθεί ότι η ανοσία, εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από τη διατροφή.  Σχεδόν όλα τα θρεπτικά συστατικά που λαμβάνουμε από τη διατροφή μας,  έχουν θετική επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Είναι γνωστό ότι τόσο ανεπάρκεια όσο και η υπερβολική πρόσληψη θρεπτικών συστατικών μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Η ανεπάρκεια σιδήρου και βιταμίνης Α καθώς και ο πρωτεϊνο-ενεργειακός υποσιτισμός αποτελούν καταστάσεις πολύ σημαντικές στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.  Θρεπτικά συστατικά όπως η γλουταμίνη, η αργινίνη, τα λιπαρά οξέα, η βιταμίνη Ε, το σελήνιο,  φαίνεται να ωφελούν τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα ή άτομα  που υποφέρουν από διάφορες λοιμώξεις.

Σχέση θρεπτικών συστατικών –  ανοσίας

• Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου (PUFA)

Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα, λινολεϊκό (ω-6) και α-λινολενικό (ω-3),  δε συντίθενται στον ανθρώπινο οργανισμό, έτσι θα πρέπει να τα παίρνουμε από τη διατροφή μας.

Το Λινολεϊκό οξύ βρίσκεται στα περισσότερα φυτικά έλαια, μαργαρίνες και τα ζωικά λίπη, ενώ το α-λινολενικό οξύ βρίσκεται στο λιναρόσπορο, τη σόγια, και το  λάδι κάνολας. 

Τα μακρά αλυσίδας ω-3 PUFΑ, εικοσιπεντανοϊκό οξύ (EPA), και το δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA), μπορούν να συντεθούν στον ανθρώπινο οργανισμό από το α-λινολενικό οξύ, μπορούν επίσης  να ληφθούν από τα ιχθυέλαια.

Υπάρχουν  πλέον σοβαρές ενδείξεις ότι τα  ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ιδιαίτερα το EPA και το DHA, έχουν σημαντική επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ενισχύουν τον οργανισμό έναντι διαφόρων μολύνσεων καθώς και ασθενειών όπου το ανοσοποιητικό σύστημα είναι σημαντικό.

• Βιταμίνη Α

Ο ρόλος της βιταμίνης Α στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και την προστασία έναντι των λοιμώξεων είναι καλά αποσαφινισμένη.   Οι διάφορες χημικές μορφές της βιταμίνης Α (ρετινόλη, ρετινάλη, ρετινοϊκό οξύ), φαίνεται να συμμετέχουν στις μεταβολικές λειτουργίες του οργανισμού.  Η ανεπάρκεια βιταμίνης Α μπορεί να επηρεάσει  την άμυνα του οργανισμού είτε άμεσα  (μέσω των βασικών λειτουργιών του μεταβολισμού στα διάφορα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος) είτε έμμεσα (μέσω του ρόλου της, στη διαφοροποίηση των επιθηλιακών κυτταρικών).

Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Α είναι το συκώτι, το βούτυρο, τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, ο κρόκος του αυγού, ενώ τρόφιμα πλούσια σε  προβιταμίνη Α είναι τα καρότα,  τα φρούτα και λαχανικά με πορτοκολο-κόκκινο-κίτρινο χρώμα (γλυκοπατάτα, ντομάτα, βερίκοκο, πεπόνι, μάνγκο, κολοκυθάκια).

• Βιταμίνη C

Το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C)  αποτελεί βασικό συστατικό κάθε ζωντανού κύτταρου.  Βρίσκεται  σε υψηλές συγκεντρωμένες στα λευκοκύτταρα και χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της λοίμωξης (πχ για την πρόληψη της οξειδωτικής βλάβης).  Μειωμένη συγκέντρωση βιταμίνης C στα λευκοκύτταρα έχει συσχετισθεί με μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Παρόλο που η θετική δράση  της βιταμίνης C στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος έχει γίνει αποδεχτή, εντούτοις δεν συνηγορούν όλες οι κλινικές μελέτες όσον αφορά στη δράση της βιταμίνης C στην αντιμετώπιση των ιογενών λοιμώξεων.  Υπάρχουν  όμως,  αποδεικτικά στοιχεία προερχόμενα από μελέτες που πραγματοποιήθηκαν τόσο σε ανθρώπους όσο και σε  ζώα,  ότι η βιταμίνη C, ενισχύει την  άμυνα του οργανισμού.

Δυστυχώς, δεν έχει ακόμη καθοριστεί  η βέλτιστη δόση,  που απαιτείται για τη διατήρηση της μεγίστης ανοσολογικής απάντησης για την πρόληψη ή τη θεραπεία των ιογενών λοιμώξεων ή άλλων λοιμωδών νοσημάτων.

Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C είναι όλα τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ιδιαίτερα η πράσινη πιπεριά,το λάχανο, η ντομάτα, ο μαϊντανός, το κουνουπίδι, το μπρόκολο, τα εσπεριδοειδή, το ακτινίδιο, η φράουλα και το ροδάκινο.

• Βιταμίνη Ε, Σελήνιο

Η βιταμίνη Ε (α-τοκοφερόλη) και το ιχνοστοιχείο σελήνιο (Se) εξετάζονται μαζί καθώς λειτουργούν συνεργιστικά (με συναφείς,  αλλά ανεξάρτητους μηχανισμούς) στους ιστούς,  για τη μείωση των βλαβών  που προκαλούνται στις μεμβράνες των κυττάρων από τις ελεύθερες ρίζες  οξυγόνου (ROS) κατά τη διάρκεια λοιμώξεων.

Η βέλτιστη πρόσληψη βιταμίνης Ε που απαιτείται για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού δεν έχει καθοριστεί.  Μελέτες έχουν  δείξει ότι δοσολογία 200-800 mg/ημέρα έχει θετικές επιδράσεις στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Ε είναι τα φυτικά έλαια, το φύτρο των δημητριακών, οι ξηροί καρποί, το αβοκάντο, τα σπαράγγια, οι φυτικές μαργαρίνες, οι γαρίδες,  η γλυκοπατάτα, ο κρόκος του αυγού.

Το σελήνιο είναι σημαντικό στην εξισορρόπηση της οξειδοαναγωγικής κατάστασης του κυττάρου και την απομάκρυνση των δραστικών ριζών οξυγόνου,  με αποτέλεσμα να έχει αντιφλεγμονώδη δράση.  Πολλές έρευνες εμπλέκουν την ανεπάρκεια του σεληνίου στην επιδείνωση ορισμένων χρόνιων φλεγμονωδών και ιογενών  ασθενειών.

Τρόφιμα πλούσια σε σελήνιο είναι τα οστρακόδερμα,  το κρέας, καθώς και όλα τα  λαχανικά και δημητριακά που έχουν καλλιεργηθεί σε έδαφος με ικανοποιητικά επίπεδα σεληνίου.

• Σίδηρος

Η ανεπάρκεια σιδήρου εκτιμάται ότι παρατηρείται στο 20-50% του παγκόσμιου πληθυσμού, καθιστώντας την έτσι, την πιο διαδεδομένη διατροφική ανεπάρκεια στις βιομηχανικές και αναπτυσσόμενες χώρες. Οι φυσιολογικές επιδράσεις της ανεπάρκειας σιδήρου είναι έκδηλες σε πολλούς ιστούς,  συμπεριλαμβανομένου και του ανοσοποιητικού συστήματος.  Οι μοριακοί και κυτταρικοί μηχανισμοί που ευθύνονται για τις αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα κατά τη διάρκεια ανεπάρκειας του σιδήρου είναι πολύπλοκες και παραμένουν ασαφείς. Αυτό συμβαίνει γιατί ο σίδηρος είναι σημαντικός σε πολλά ζωτικής σημασίας,  μεταβολικά μονοπάτια στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο είναι το συκώτι και άλλα εντόσθια, το κόκκινο κρέας, τα θαλασσινά, οι φακές, και το σπανάκι.

• Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος είναι ένα ιχνοστοιχείο απαραίτητο για πολλές βασικές λειτουργίες που σχετίζονται με την ανάπτυξη του οργανισμού και τη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.   Η ανεπάρκεια του ψευδαργύρου,  φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά  την άμυνα του οργανισμού, κάτι που αυξάνει την ευαισθησία του οργανισμού σε μια ποικιλία παθογόνων παραγόντων.  Η έλλειψη του ψευδαργύρου εμφανίζεται σε πολλές παθολογικές καταστάσεις στις  οποίες εμπλέκεται το ανοσοποιητικό σύστημα.

Τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες παρέχουν επαρκείς ποσότητες ψευδαργύρου.  Ιδιαίτερα καλές πηγές είναι όλα τα οστρακόδερμα και μαλάκια, τα εντόσθια, το κρέας, τα σύκα, τα μανιτάρια, το φύτρο των δημητριακών, τα μη αποφλοιωμένα δημητριακά και τα φρούτα.  Η βιοδιαθεσιμότητα του ψευδαργύρου είναι μεγαλύτερη στα ζωικής προέλευσης τρόφιμα παρά στα φυτικής καθώς στα τελευταία ο ψευδάργυρος δεσμεύεται από το φυτικό οξύ που βρίσκεται στα τρόφιμα αυτά.
balancediet.gr