Η εγγύτητα και η αυτονομία είναι δύο πολυσυζητημένες έννοιες ακριβώς επειδή επηρεάζουν ενεργά κάθε πτυχή της προσωπικής και κοινωνικής μας ζωής. Θα λέγαμε ότι σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας και σε κάθε σχέση που αναπτύσσουμε αναζητούμε την ιδανική ισορροπία ώστε να μην νιώθουμε ότι θυσιάζουμε την μία στον «βωμό» της άλλης. Ας τις δούμε λοιπόν ξεχωριστά.
Η εγγύτητα σχετίζεται με την ικανότητα μας να συνδεόμαστε συναισθηματικά με κάποιον και είναι συνώνυμη με την έννοια της κοντινότητας.
Περιγράφουν και οι δύο την αίσθηση της σύνδεσης, του κοινού μοιράσματος,της αμοιβαίας ανταπόκρισης η οποία περιλαμβάνει συχνά και την αποκάλυψη προσωπικών μας πληροφοριών που θέλουμε να εκθέσουμε.
Μάλιστα η αληθινή εγγύτητα προκύπτει από το μοίρασμα των προσωπικών μας εμπειριών υπό το καθεστώς αμοιβαίου σεβασμού στα όρια που θέτει η κάθε πλευρά. Είναι σημαντικό να τονίσουμε το πόσο δέσμιοι είμαστε διαφόρων αντιλήψεων που θέλουν να κρύβουμε τα συναισθήματα μας επειδή θα φανούμε ίσως ευάλωτοι και πόσο ωφέλιμο είναι να καταρρίπτουμε μερικές φορές το «προσωπείο» του δυνατού και συναισθηματικά ακλόνητου ατόμου.
Ακριβώς αυτή η αυτό-αποκάλυψη είναι που μας φέρνει πιο κοντά με τους άλλους και κάνει τις σχέσεις μας πιο αληθινές. Προσοχή ωστόσο, για να μην νιώσει κανείς υπερβολικά εκτεθειμένος καλό είναι να γίνεται όταν νιώθουμε έτοιμοι για κάτι τέτοιο και με ανθρώπους που πιστεύουμε ότι θα το σεβαστούν. Μάλιστα, υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στην εγγύτητα και την ιδιωτικότητα. Μπορεί να θέλουμε κάποια κομμάτια να κρατήσουμε για τον εαυτό μας ενώ ταυτόχρονα άλλα να θέλουμε να τα μοιραστούμε.
Η ικανότητα να αναγνωρίζουμε τι ακριβώς είμαστε έτοιμοι να μοιραστούμε αναδεικνύει το ουσιαστικό νόημα της εγγύτητας το οποίο δεν ταυτίζεται απλά με την καταπολέμηση της μοναξιάς.
Αυτονομία σημαίνει ότι συνδέομαι με τους άλλους ως ξεχωριστό άτομο και προσωπικότητα.
Η αυτονομία είναι μία έννοια παρεξηγημένη γιατί εμπεριέχει την ανεξαρτησία αν και δεν ταυτίζεται με αυτή. Σχετίζεται με την δυνατότητα να συνδεόμαστε με τον άλλον ως δύο ξεχωριστοί άνθρωποι, ως δύο ελεύθερα υποκείμενα. Αυτονομία δεν σημαίνει ότι απορρίπτουμε την βοήθεια των άλλων ή ότι δεν αναγνωρίζουμε την ανάγκη για συντροφικότητα αλλά ότι αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως μία μονάδα με τις ιδιαίτερες ανάγκες μας και με αυτόν τον τρόπο συνάπτουμε σχέσεις με άλλους χωρίς όμως να είμαστε εξαρτημένοι από αυτούς.
Με βάση τις έρευνες, τα αυτόνομα άτομα αντιλαμβάνονται ότι η συμπεριφορά τους πηγάζει από τον αληθινό εαυτό τους και βρίσκεται σε συμφωνία με τις αξίες τους και τις πεποιθήσεις τους. Επιλέγουν συνειδητά τις δραστηριότητες τους και θέλουν να εξελίσσονται πιθανό επειδή έχουν καλυφθεί οι βασικές συναισθηματικές τους ανάγκες. Αντιθέτως τα μη αυτόνομα άτομα νιώθουν ότι η συμπεριφορά τους επηρεάζεται έντονα από εξωτερικούς παράγοντες που μπορεί να είναι σημαντικοί για αυτούς, άνθρωποι ή κοινωνικές επιταγές, στερεότυπα κλπ.
Σε ακραίες περιπτώσεις όπου κάποια άτομα δεν αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους, αντιδρούν με τρόπους που δεν μπορούν να εξηγήσουν ούτε στον εαυτό τους. Μάλιστα, να τονίσουμε ότι φαίνεται άτομα που είναι αυτόνομα να έχουν μεγαλύτερες αντοχές σε πιεστικές καταστάσεις γιατί καταφέρνουν να μετριάζουν την πολύ έντονη επιρροή στην συμπεριφορά τους, πιθανό επειδή ερμηνεύουν τις ίδιες καταστάσεις με διαφορετικό τρόπο σε σχέση με άλλους ανθρώπους.
Προβληματική ισορροπία εγγύτητας και αυτονομίας σημαίνει προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις
Συμβαίνει μερικές φορές στην αναζήτηση του απόλυτου μοιράσματος, στην επιθυμία βίωσης του «μαζί», να θυσιάζουμε την αυτονομίας μας. Φοβούμενοι την απόρριψη και την εγκατάλειψη αν εκφράσουμε την ανάγκη μας για αυτονομία ή αν την διεκδικήσουμε, την θάβουμε σε σημείο που νομίζουμε ότι έχουμε με τον σύντροφο μας την ίδια ταυτότητα! Μερικές φορές αιτιολογία των παθητικών ατόμων που παραμένουν σε τέτοιες σχέσεις είναι ο ρομαντισμός ή νιώθουν ότι θα απογοητεύσουν τον άνθρωπο τους. Εάν νιώθουμε ότι πρέπει να επιλέξουμε την εγγύτητα ή την αυτονομία σε μία σχέση, τότε κάτι χρειάζεται να αλλάξει σε αυτή.
Η υγιής εγγύτητα εμπεριέχει την αυτονομία.
Επίσης, αν επιδιώκουμε την εγγύτητα, την συναισθηματική σύνδεση με κάποιον χωρίς να γνωρίζουμε τα όρια μας, τότε το αποτέλεσμα είναι είτε ο φόβος για δέσμευση είτε ο υπερβολικός εστιασμός στις ανάγκες του άλλου ατόμου που οδηγεί στην προσκόλληση. Έτσι, μπορεί εμείς ή ο σύντροφος μας να νιώθουμε παγιδευμένοι, να δυσκολευόμαστε να ελέγξουμε τον εαυτό μας.
Πώς ενισχύουμε την αυτονομία και την εγγύτητα στις σχέσεις μας;
Καταρχάς να αναφέρουμε ότι από έρευνες προκύπτει ότι και τα δύο φύλα, συστατικά μίας κοντινής σχέσης αξιολογούν την αλληλοϋποστήριξη, την αμοιβαία κατανόηση, την εκτίμηση και την εκδήλωση συναισθημάτων στοργής, όπως το να νοιάζεται ο ένας τον άλλον. Σημαντικό αναφέρθηκε επίσης η διαθεσιμότητα του φίλου/συντρόφου σε μία ανάγκη ακόμα και η ικανότητα να συγχωρεί ο ένας τον άλλον. Συνεπώς, αν και από τις ίδιες έρευνες προκύπτει ότι οι γυναίκες εκτιμούν το μοίρασμα των σκέψεων, την αυτο-αποκάλυψη ενώ οι άντρες αξιολογούν το μοίρασμα των δραστηριοτήτων και συμπληρωματικά το μοίρασμα συναισθημάτων, επί της ουσίας στις υγιείς κοντινές σχέσεις επιζητούν τα ίδια χαρακτηριστικά.
Η αυτονομία λοιπόν και η υγιής εγγύτητα ενισχύονται από διαπροσωπικές σχέσεις που χαρακτηρίζονται από υποστήριξη στην αυτό-έκφραση, από αποδοχή προς τις ιδιαίτερες ανάγκες και ιδιοσυγκρασία του ατόμου. Ακόμα, σημαντικό είναι η κάλυψη των συναισθηματικών αναγκών ενός ατόμου να συνδυάζεται με την ελευθερία που χρειάζεται ώστε το άτομο να αυτενεργεί, να ενθαρρύνεται να παίρνει πρωτοβουλίες και ευθύνες και να μαθαίνει ακόμα και από τις αποτυχίες.
elenikoltsida.gr
COMMENTS