Το κότσι στο πόδι (βλαισός μέγας δάκτυλος) αποτελεί παραμόρφωση κατά την οποία το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού αποκλίνει προς τα έξω (προς τα άλλα δάκτυλα) και στρίβει γύρω από τον άξονά του (πρηνισμός), ενώ το πρώτο μετατάρσιο φέρεται προς τα έσω με αντίστοιχη προβολή της κεφαλής του (κότσι).
Συχνότητα
Το κότσι εμφανίζεται σε ποσοστό: 23% σε ηλικίες 18-65 ετών 36% σε ηλικία > 65 ετών 30% σε ενήλικες γυναίκες. Η πάθηση είναι συχνότερη σε άτομα που φορούν παπούτσια σε σύγκριση με πληθυσμούς που κυκλοφορούν ξυπόλητοι. Οι γυναίκες εμφανίζουν κότσι (βλαισό μέγα δάκτυλο) σε διπλάσια συχνότητα από τους άνδρες σε πληθυσμούς που κυκλοφορούν ξυπόλητοι.
Αιτιολογία
Κληρονομικότητα: το ραιβό πρώτο μετατάρσιο (συγγενής ανωμαλία) αποτελεί την πρώτη αιτία, ιδιαίτερα σε νέα άτομα. Διάφορες παραμορφώσεις του άκρου πόδα (βλαιοσπλατυποδία) μπορεί να υποβοηθήσουν την ανάπτυξη της παραμόρφωσης. Η ρευματοειδής και η ουρική αρθρίτις. Τα στενά στο μπροστινό μέρος παπούτσια αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα και όχι την αιτία, αναγκάζοντας το μεγάλο δάκτυλο να γωνιωθεί προς τα έξω (προς το δεύτερο). Παράλληλα, από την πίεση στο παπούτσι, δημιουργείται θύλακος και υπερόστωση στην έσω πλευρά (κότσι). Μετά τη μέση ηλικία, το τακούνι σε συνδυασμό με την αύξηση του βάρους στις γυναίκες, προδιαθέτουν στη διάσταση των κεφαλών των μεταταρσίων και διευρύνουν το μπροστινό μέρος του ποδιού. Το 1ο μετατάρσιο κλίνει προς τα έσω (ραιβότητα), ενώ το μεγάλο δάκτυλο πιέζεται στο πλάι από το μπροστινό στενό μέρος του παπουτσιού. Σταδιακά, τα φορτία (το βάρος) μεταφέρονται από το μεγάλο δάκτυλο, στις κεφαλές του 2ου και 3ου μεταταρσίου, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στο πέλμα κάλοι. Μπαλέτο: οι pointe, τα ειδικά παπούτσια που φορούν οι μπαλαρίνες, με τα οποία χορεύουν στις μύτες των ποδιών, δείχνουν να σχετίζονται με την εμφάνισης της παραμόρφωσης, ωστόσο δεν είναι σαφές αν το κότσι είναι συχνότερο στις μπαλαρίνες.
Κλινική εικόνα
Το κότσι εμφανίζει πόνο ενώ συνυπάρχει διόγκωση, φλεγμονή και ερυθρότητα. Ο πόνος μπορεί να προκαλείται και κατά τη βάδιση, που ενισχύεται από τη δημιουργία των κάλων (μεταταρσαλγία). Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχει πόνος από παγίδευση του έσω ραχιαίου δερματικού νεύρου, καθώς διέρχεται από από το διογκωμένο κότσι.
Ωστόσο, στην αρχή η κίνηση του μεγάλου δακτύλου (1ης μεταταρσιοφαλαγγικής άρθρωσης) είναι συνήθως ικανοποιητική και χωρίς πόνο. Όταν η παραμόρφωση προχωρήσει, το πόδι γίνεται πιο φαρδύ και ο ασθενής δυσκολεύεται να βρει παπούτσια. Επίσης, ειδικά σε ανώμαλος έδαφος και σε ηλικιωμένα άτομα, ο ασθενής αναγκάζεται να σταματά κατά τη διάρκεια της βάδισης και επηρεάζεται η ισορροπία.
Η παραμόρφωση αφορά μόνο το μεγάλο δάκτυλο;
Στην πορεία, το δεύτερο δάκτυλο εμφανίζει σφυροδακτυλία από την πίεση του μεγάλου δακτύλου και σε προχωρημένες περιπτώσεις εφιππεύει (επικάθεται) πάνω στο μεγάλο. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία κάλου στην πάνω (ραχιαία) επιφάνεια του 2ου δακτύλου. Σε άλλες περιπτώσεις αναπτύσσονται παραμορφώσεις, όπως σφυροδακτυλία και γαμψοδακτυλία και σε άλλα δάκτυλα.
Ακτινολογική εικόνα
Η απόκλιση του μεγάλου δακτύλου προς τα έξω υπολογίζεται με 2 κύριες μετρήσεις: Τη γωνία μεταξύ 1ου και 2ου μεταταρσίου (ενδομετατάρσια γωνία). Τη γωνία μεταξύ 1ου μεταταρσίου και 1ης φάλαγγας μεγάλου δακτύλου (γωνία βλαισότητας μεγάλου δακτύλου). Στην πορεία της πάθησης, ακτινολογικά απεικονίζεται αρθρίτιδα μέχρι και υπεξάρθρημα της άρθρωσης (βαριές μορφές) και τα σησαμοειδή οστά παρεκτοπίζονται προς τα έξω.
Θεραπεία
Σε γενικές γραμμές, η συντηρητική θεραπεία για το κότσι, δεν θεωρείται ότι έχει αποτελέσματα. Ωστόσο, σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο χειρουργών ποδιού και ποδοκνημικής, στους ασθενείς πρέπει πρώτα να επιλέγεται συντηρητική θεραπεία πριν καταλήξει ο ορθοπαιδικός χειρουργός στην χειρουργική αντιμετώπιση.
Συντηρητική θεραπεία
Η συντηρητική θεραπεία για το κότσι, στοχεύει στην ανακούφιση του πόνου του ασθενή και ενδεχομένως στην παρεμπόδιση της εξέλιξης της παραμόρφωσης. Προτείνονται τα παρακάτω είδη συντηρητικής θεραπείας:
• Αλλαγή στον τύπο των παπουτσιών. Προτείνονται φαρδιά, με χαμηλό τακούνι παπούτσια ή ειδικά διαμορφωμένα παπούτσια με ευρύχωρο το πρόσθιο έσω τμήμα για την πρώτη μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση ώστε να ελαχιστοποιούνται οι δυνάμεις παραμόρφωσης στο μεγάλο δάκτυλο.
• Ειδικά διαμορφωμένα πέλματα μετά από πελματογράφημα για την υποστήριξη και την ευθυγράμμιση του ποδιού.
• Νυκτερινοί νάρθηκες για την ευθυγράμμιση του δακτύλου.
• Διατάσεις και κινητοποίηση-χειρισμοί των δακτύλων για τη διατήρηση της κινητικότητας της άρθρωσης.
• Ειδικά ενθέματα που τοποθετούνται στο κότσι για την αποφυγή του τοπικού ερεθισμού.
• Παγοθεραπεία μετά από δραστηριότητα για την μείωση της φλεγμονής.
• Αναλγητικά: ακεταμινοφαίνη (Depon) ή αντιφλεγμονώδη. Τα διορθωτικά πέλματα… Προσφέρουν ανακούφιση ως προς τον πόνο σε ασθενείς με ήπια προς μέτρια παραμόρφωση του μεγάλου δακτύλου. Χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της εμβιομηχανικής του άκρου πόδα (ελαττώνουν τον πρηνισμό της υπαστραγαλικής άρθρωσης) και παρεμποδίζουν την ανώμαλη φόρτιση στην ακτίνα του πρώτου δακτύλου με στόχο να αναστείλουν την παραμόρφωση του μεγάλου δακτύλου, να ανακουφίσουν από τον πόνο και να βελτιώσουν τη λειτουργικότητα της άρθρωσης. Πρέπει να εφαρμόζουν καλά και σταθερά σε κατάλληλα, με χαμηλό τακούνι παπούτσια. Οι νάρθηκες… Διορθώνουν τη θέση του μεγάλου δακτύλου με στόχο την προσαρμογή της θέσης των μαλακών μορίων στη σωστή θέση του δακτύλου και την καθυστέρηση της ρήξης του έσω τμήματος του αρθρικού θυλάκου και του πλάγιου συνδέσμου. Ωστόσο, υπάρχει περιορισμένη ένδειξη ότι βελτιώνουν μακροπρόθεσμα τα συμπτώματα και την παραμόρφωση. Χρησιμοποιούνται κυρίως τη νύχτα, οι οποίοι επανατοποθετούν το δάκτυλο στη σωστή θέση χωρίς να στηρίζεται το πόδι στο έδαφος. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαχωριστικά ενθέματα σιλικόνης μεταξύ 1ου και 2ου δακτύλου.
Πότε είναι απαραίτητο το χειρουργείο;
Η θεραπεία για το κότσι είναι κατά βάση χειρουργική. Σίγουρο είναι ότι το κότσι χρειάζεται χειρουργείο στις εξής περιπτώσεις: Όταν αποτύχει η συντηρητική θεραπεία. Όταν το κότσι είναι επώδυνο και δημιουργεί φλεγμονή στο δάκτυλο. Όταν δυσχεραίνεται η βάδιση του ασθενή από τον πόνο και δημιουργείται αστάθεια από κακή στήριξη. Όταν το κότσι σε συνδυασμό με τη διάσταση των κεφαλών των μεταταρσίων «φαρδαίνει» (προκαλεί διαπλάτυνση) το πρόσθιο τμήμα του ποδιού (πρόσθιος πόδας) και ο ασθενής δυσκολεύεται να βρει παπούτσι. Όταν δημιουργούνται επώδυνοι κάλοι στο μεγάλο αλλά και στα υπόλοιπα δάκτυλα που δεν υποχωρούν με συντηρητική θεραπεία.
Όταν πιέζεται το έσω ραχιαίο δακτυλικό νεύρο στο μεγάλο δάκτυλο, που δημιουργεί καυστικό άλγος. Όταν συνυπάρχουν επώδυνες παραμορφώσεις με κάλους στα υπόλοιπα δάκτυλα (σφυροδακτυλία, γαμψοδακτυλία, εφίππευση 2ου δακτύλου στο μεγάλο δάκτυλο κα.) Όταν εξελίσσεται γρήγορα η παραμόρφωση. Οι εγχειρήσεις που εφαρμόζονται, περιλαμβάνουν κυρίως επέμβαση μαλακών μορίων σε συνδυασμό ή όχι με εκτομή της εξόστωσης και οστεοτομίες.
Η τεχνική Mc Bride περιλαμβάνει εκτομή της εξόστωσης με διορθωτική επέμβαση των μαλακών μορίων και διατομή της κατάφυσης του προσαγωγού του μεγάλου δακτύλου. Ενδείκνυται, σε ήπιες ή μέτριες παραμορφώσεις ( ενδομετατάρσια γωνία 1ου-2ου δακτύλου <15° και γωνία βλαισότητας του μεγάλου δακτύλου < 25°).
Η επέμβαση αυτή προτείνεται σε νεότερα άτομα χωρίς εκφυλιστικές αλλοιώσεις στην μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση. Επιτυγχάνει διόρθωση της γωνίας βλαισότητας του μεγάλου δακτύλου περίπου 17° και της ενδομετατάρσιας γωνίας 1ου-2ου δακτύλου 5,2°. Οι οστεοτομίες του αυχένα του 1ου μεταταρσίου ενδείκνυνται επίσης σε περιπτώσεις ήπιων ή μέτριων παραμορφώσεων χωρίς οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις στην άρθρωση. Τέτοιες γνωστές επεμβάσεις είναι η οστεοτομία Mitchel, η λοξή οστεοτομία Wilson και η οστεοτομία Chevron. Όταν η ενδομετατάρσια γωνία 1ου-2ου δακτύλου είναι μεγαλύτερη από 16° και η γωνία βλαισότητας του μεγάλου δακτύλου είναι μεγαλύτερη από 35°, είναι αναγκαίος ο συνδυασμός επέμβασης μαλακών μορίων με οστεοτομία της βάσης του 1ου μεταταρσίου ή οστεοτομία Scarf ή Ludlof.
Με τι αναισθησία γίνεται το χειρουργείο;
Όλα τα είδη αναισθησίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επέμβαση, ανάλογα με τον ασθενή (ηλικία, γενική κατάσταση, συνοδές παθήσεις) όπως γενική αναισθησία, επισκληρίδιος (από την μέση και κάτω) ή ακόμα και block (αναισθησία μόνο του ποδιού που χειρουργείται).
Υπάρχει τεχνική με laser;
Όχι. Είναι παραπλανητικός όρος.
Υπάρχει διαδερμική τεχνική;
Πράγματι, τα τελευταία χρόνια, ανάλογα βέβαια και με το βαθμό της παραμόρφωσης, να εφαρμόζουμε μικρές χειρουργικές τομές με πολύ καλά αποτελέσματα, μικρότερο χρόνο χειρουργείου και μικρότερο χρόνο μετεγχειρητικής αποκατάστασης.
Μετά το χειρουργείο…
Ο ασθενής παραμένει στην Κλινική από μερικές ώρες μέχρι μία ημέρα. Η βάδιση επιτρέπεται χωρίς πατερίτσες με ειδικό παπούτσι (πέδιλο) από την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα, το οποίο φοράει -ανάλογα με το είδος της επέμβασης- για διάστημα λίγων ημερών έως 6 εβδομάδες. Πριν το χειρουργείο… Μετά το χειρουργείο…
Υποτροπιάζει το χειρουργημένο κότσι;
Με την κατάλληλη χειρουργική τεχνική από χειρουργό άκρου ποδός, δεν υποτροπιάζει η παραμόρφωση.
partsinevelos.gr
COMMENTS