Όζοι θυρεοειδούς και βρογχοκήλη: Απαντήσεις στις ερωτήσεις σας από την ενδοκρινολόγο Ευαγγελία Γιαζιτζόγλου.
Ε: Τι είναι ένας θυρεοειδικός όζος;
Α: Ο όζος του θυρεοειδούς είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για μια «μάζα», ένα «εξόγκωμα» στο θυρεοειδή.
Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι πολύ συχνοί, βρίσκονται σε περισσότερο από το 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 65.
Ευτυχώς, περίπου το 90% των όζων στο θυρεοειδή είναι καλοήθεις.
Κάποιες φορές αυτές οι μάζες στο θυρεοειδή αποτελούνται από αθροίσματα κυττάρων του θυρεοειδούς (συμπαγείς όζοι), άλλες κυρίως από υγρό (κύστεις), ενώ κάποιες φορές κυρίως από ένα ζελατινοειδές υλικό που αποτελεί και την πρωτεΐνη που παράγει ο θυρεοειδής (κολλοειδείς όζοι). Σε ορισμένες περιπτώσεις συνυπάρχουν περισσότερα από ένα στοιχεία.
Εάν ο ενδοκρινολόγος ή ο ασθενής αισθάνεται στην ψηλάφηση μία μάζα ή μία διόγκωση στην περιοχή του θυρεοειδούς αδένα, ένα υπερηχογράφημα θυρεοειδούς θα επιβεβαιώσει ή θα αποκλείσει την παρουσία του θυρεοειδικού όζου.
Όταν τα οζίδια ανακαλύπτονται τυχαία με μια αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία ή στο υπερηχογράφημα των καρωτίδων, το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς ενδείκνυται επίσης για να συλλεχθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για τα οζίδια.
Οι περισσότεροι όζοι είναι ασυμπτωματικοί, ο ασθενής δεν αισθάνεται συμπτώματα.
Ορισμένα οζίδια είναι αρκετά μεγάλα ώστε να είναι ορατά, ιδίως σε ένα λεπτό λαιμό.
Όταν είναι μεγάλοι, οι όζοι του θυρεοειδούς μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα πίεσης στο λαιμό και σπανίως μπορεί να επηρεάσουν την αναπνοή και την κατάποση, προκαλώντας δύσπνοια, βραχνάδα και αίσθημα κόμπου στο λαιμό.
Σε πολλές περιπτώσεις, μια παρακέντηση του όζου με λεπτή βελόνα (FNA) και η βιοψία είναι απαραίτητες για να καθοριστεί εάν ένα θυρεοειδούς όζος είναι καλοήθης ή κακοήθης.
Ε: Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στον όζο και τη βρογχοκήλη;
Α: Η βρογχοκήλη είναι ένας ιατρικός όρος που χρησιμοποιείται για μία ανώμαλη διόγκωση του θυρεοειδούς.
Αυτή μπορεί να εμφανίζεται σαν ένα πρήξιμο – οίδημα στο μπροστινό μέρος του λαιμού.
Μια κοινή αιτία της γενικής διόγκωσης του θυρεοειδούς είναι η καλοήθης φλεγμονή του θυρεοειδούς που ονομάζεται θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η οποία μπορεί να προκαλέσει υπολειτουργία του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμό).
Ο θυρεοειδής αδένας μπορεί επίσης να γίνει διογκωθεί σε ένα υπερδραστήριο θυρεοειδή λόγω της αυτοάνοσης νόσου που ονομάζεται νόσος του Graves.
Ο θυρεοειδής αδένας μπορεί επίσης να διευρυνθεί, διότι περιέχει πολλαπλά οζίδια (πολυοζώδης βρογχοκήλη).
Ο πολυοζώδης θυρεοειδής αδένας τις πιο πολλές φορές λειτουργεί κανονικά, χωρίς να παρατηρείται κάποια αλλαγή στα εργαστηριακά ευρήματα. Σπάνια μπορεί να υπάρχει και υπερθυρεοειδισμός, ειδικά αν κάποιος από τους όζους παράγει περίσσεια θυρεοειδικών ορμονών. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο συγκεκριμένος όζος ονομάζεται τοξικό αδένωμα του θυρεοειδούς αδένα και η βρογχοκήλη τοξική.
Ε: Τι είναι ο πολυοζώδης θυρεοειδής ή πολυοζώδης βρογχοκήλη;
A: Όταν ο θυρεοειδής αδένας περιέχει πολλαπλά οζίδια, θεωρείται πολυοζώδης.
Δεν υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ πολυοζώδους θυρεοειδούς και πολυοζώδους βρογχοκήλης, αλλά ο όρος βρογχοκήλη σημαίνει ότι ο θυρεοειδής αδένας μεγεθύνεται.
Μερικές φορές αν τα οζίδια συνεχίσουν να διευρύνονται, μπορεί να προκαλέσει η βρογχοκήλη πίεση στο λαιμό και δυσκολία στην αναπνοή ή την κατάποση.
Σε ασθενείς με πολυοζώδη βρογχοκήλη πρέπει τα οζίδια να αξιολογούνται από ενδοκρινολόγο σε τακτική βάση, αρχικά με τη φυσική εξέταση και το υπερηχογράφημα.
Ε: Τι προκαλεί το σχηματισμό των θυρεοειδικών όζων;
Α: Οι όζοι είναι τόσο συχνοί στο γενικό πληθυσμό που δεν είναι βέβαιο αν οφείλονται σε γενετικούς παράγοντες. Η έκθεση σε υπερβολική ακτινοβολία κατά την παιδική ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση όζων θυρεοειδούς και καρκίνου του θυρεοειδούς.
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, προκαλεί συχνά μια διάχυτη ανομοιομορφία του θυρεοειδούς, η οποία υπερηχογραφικά μπορεί να παρερμηνευθεί ως οζώδης θυρεοειδής αδένας.
Σε περιοχές της ανεπάρκειας ιωδίου, τα οζίδια συχνά αναπτύσσονται σε μεγάλο μέγεθος, αλλά η ίδια η ανεπάρκεια ιωδίου δεν προκαλεί θυρεοειδικούς όζους.
Ε: Πώς γίνεται η διάγνωση και διερεύνηση των θυρεοειδικών όζων;
Α: Οι θυρεοειδικοί όζοι συνήθως ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια απεικονιστικών εξετάσεων, όπως η αξονική ή μαγνητική τομογραφίες ή σε υπερηχογραφήματα που γίνονται για άλλους λόγους.
Οι όζοι του θυρεοειδούς μπορεί να ανακαλυφθεί από τον ασθενή ή ένα γιατρό κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης.
- Φυσική εξέταση με ανασκόπηση του ιατρικού ιστορικού σας
- Εξέταση αίματος για να ελέγχο τη λειτουργία του θυρεοειδούς σας – δηλαδή της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) και των ελεύθερων θυρεοιεδικών ορμονών Τ3 και Τ4.
- Προσδιορισμό της καλσιτονίνης, μιας ορμόνης που παράγεται από τα C- κύτταρα του αδένα και βρίσκεται αυξημένη στο μυελοειδές καρκίνωμα του θυροειδούς.
- Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς για την επιβεβαίωση της παρουσίας των όζων, την εκτίμηση του μέγεθους και έλεγχο των χαρακτηριστικών τους.
Ανάλογα με τα ευρήματα, βιοψία με λεπτή βελόνα μπορεί να είναι απαραίτητη για να ελεγχθεί ιστολογικά το οζίδιο.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να δώσει οριστική διάγνωση σε ποσοστό 50% έως και 99.5%, ανάλογα με την τεχνική που χρησιμοποιείται. - Σε περίπτωση που οι όζοι είναι μεγαλύτεροι από 10 mm, ενδείκνυται ένα σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς αδένα για να εξακριβωθεί αν πρόκειται για ψυχρό ή θερμό όζο του θυροειδούς.
Ε: Πώς μπορούμε να εξακριβώσουμε αν οι όζοι του θυρεοειδούς παράγουν ορμόνες;
Οι πιο πολλλοί ασθενείς με όζους που παράγουν ορμόνες, θα παρουσιάσουν κλινικά συμπτώματα υπερλειτουργίας του θυρεοειδούς, όπως την ταχυπαλμία, το αίσθημα παλμών (ακούνε την καρδιά τους να χτυπά δυνατά στο στήθος), την αδικαιολόγητη ένταση και το άγχος, τις διαταραχές του ύπνου (αϋπνία, πρωινή αφύπνιση), τη χρόνια κόπωση κλπ.
Για τους όζους που παράγουν ορμόνες, η εξέταση εκλογής είναι το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς με ραδιενεργό ιώδιο ή τεχνήτιο. Σε αυτή την εξέταση οι όζοι που παράγουν ορμόνες φαίνονται θερμοί, δηλαδή συσσωρεύουν σε μεγάλο βαθμό το ραδιοφάρμακο. Αντίθετα, οι όζοι που δεν παράγουν ορμόνες φαίνονται ψυχροί ή κρύοι, δηλαδή δεν προσλαμβάνουν το ραδιοφάρμακο.
Ε: Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας των όζων που εμφανίζονται να είναι καλοήθεις στη βιοψία;
Έχει νόημα να λαμβάνει κάποιος θυροξίνη για τη μείωση των όζων;
Α: Για τους ασθενείς με φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς και οζίδια, τα συχνά υπερηχογραφήματα είναι αναγκαία για να είμαστε σίγουροι ότι το οζίδιο δεν αλλάζει.
Οι επαναληπτικές βιοψίες μπορεί να καταστούν αναγκαίες αν το μέγεθος του όζου ή η εικόνα του υπερηχογραφήματος αλλάζουν χαρακτηριστικά.
Παρά το γεγονός ότι ένα αρνητικό για κακοήθεια ιστολογικό αποτέλεσμα είναι πολύ καθησυχαστικό, η συνεχής παρακολούθηση είναι απαραίτητη, καθώς βιοψίες δεν παρουσιάζουν 100% ακρίβεια και ευαισθησία.
Οι όζοι του θυρεοειδούς έχουν βρεθεί ότι μεγαλώνουν ή μικραίνουν από μόνοι τους, ενώ κάποιοι όζοι μπορούν να εξαφανιστούν ολοκληρωτικά. Το ποσοστό των όζων που δε μεγαλώνει, αγγίζει περίπου το 75% (50% των όζων μένουν σταθεροί και 25% των όζων μικραίνουν). Συνεπώς, μόνο 25% των όζων μεγαλώνει σε βάθος χρόνου ενώ λίγοι είναι και αυτοί που θα αυξηθούν σημαντικά σε μέγεθος. Μάλιστα, οι όζοι που μεγαλώνουν (λίγο ή πολύ) δεν είναι πιθανότερο να είναι κακοήθεις (καρκίνος) σε σχέση με αυτούς που μικραίνουν. Συνεπώς δεν έχει νόημα να προσπαθήσουμε να μικρύνουμε τους όζους ή να τους εξαφανίσουμε, γιατί αυτό μπορεί να συμβεί από μόνο του. Παράλληλα, η πιθανότητα να είναι κακοήθης ένας όζος του θυρεοειδούς είναι πολύ μικρή (<5%). Όταν δε, ένας όζος είναι κακοήθης, πολύ σπάνια θα αποτελέσει πραγματικά σοβαρό ιατρικό πρόβλημα, αν αντιμετωπιστεί σωστά.
Όσον αφορά τη θεραπεία των όζων, στο παρελθόν χρησιμοποιούσαμε αγωγή καταστολής με θυροξίνη, στοχεύοντας στην ελάττωση της ορμόνης TSH κάτω του φυσιολογικού. Η Αμερικανική Εταιρία Θυρεοειδούς (American Thyroid Association) πρότεινε στις κατευθυντήριες οδηγίες που εξέδωσε τον Οκτώβριο του 2015, να μη θεραπεύονται φαρμακευτικά οι όζοι, γιατί ακόμα και αν υπήρχε μια ελάχιστη πιθανότητα να μικρύνουν, αυτή σκιάζεται από τους σοβαρούς κινδύνους που προέρχονται από τη θεραπεία όπως είναι οι επιπτώσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα και η οστεοπόρωση.
Συνεπώς δεν δίνουμε καμία θεραπεία για τους όζους, αν αυτοί είναι καλοήθεις.
Όταν όμως από την άλλη πλευρά, τα οζίδια προκαλέσουν τοπικά συμπτώματα, παρουσιάζουν συνεχή ανάπτυξη ή αποτελούν πηγή ανησυχίας, η χειρουργική επέμβαση είναι συχνά η κατάλληλη επιλογή θεραπείας.
Σε περίπτωση υπερθυρεοειδισμού σε έναν ασθενή με όζους του θυρεοειδούς, το ραδιενεργό ιώδιο και η χειρουργική επέμβαση και οι δύο εξαιρετικές εναλλακτικές λύσεις.
Ε: Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας για όζων που φαίνονται να είναι καρκινικά (κακοήθη);
A: Τα οζίδια που είναι ύποπτα για κακοήθεια στη βιοψία, συνήθως αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία για τους περισσότερους καρκινικούς όζους του θυρεοειδούς αρχίζει με τη χειρουργική επέμβαση.
Ο πιο κοινός καρκίνος του θυρεοειδούς είναι το θηλώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς.
Μετά από χειρουργική επέμβαση για καλά διαφοροποιημένα καρκινώματα του θυρεοειδούς, η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο μπορεί να είναι απαραίτητη για την καταστροφή τυχόν υπολειμμάτων θυρεοειδικού ιστού.
Το μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς απαιτεί επίσης τη χειρουργική επέμβαση, αλλά υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις. Σε ορισμένους ασθενείς, αυτός ο καρκίνος σχετίζεται με ένα επινεφριδιακό όγκο που ονομάζεται φαιοχρωμοκύττωμα, και αυτό πρέπει να αποκλεισθεί πριν από τη χειρουργική επέμβαση του θυρεοειδούς.
Σε ορισμένους ασθενείς, αυτός ο καρκίνος βρίσκεται στα μέλη της ίδιας οικογένειας, ως εκ τούτου, οι ασθενείς μπορεί να απαιτούν ειδικό γενετικό έλεγχο.
Ε: Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας για οζίδια για τα οποία η βιοψία δεν είναι σαφής;
A: Οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς χαρακτηρίζονται ως καλοήθεις ή κακοήθεις (καρκίνος) στη βιοψία του θυρεοειδούς.
Ωστόσο, το 20-25% των βιοψιών δεν προσφέρουν μία σαφή απάντηση.
Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε σίγουρα να πούμε αν ο όζος είναι καλοήθης ή κακοήθης βασιζόμενοι στην εν λόγω βιοψία. Οι εναλλακτικές λύσεις τότε περιλαμβάνουν:
- Επανάληψη της βιοψίας
- Επανάληψη της βιοψίας με ειδικές δοκιμές για την ανάλυση των γενετικών χαρακτηριστικών του όγκου
- Χειρουργική επέμβαση για μια οριστική απάντηση
Ο καλός προγραμματισμός του χειρουργείου από την ενδοκρινολόγο, περιλαμβάνει την κατά το δυνατόν αρτιότερη κατανόηση της πάθησης του ασθενούς, και τον καθορισμό του κακόηθους δυναμικού των όζων, ώστε να πραγματοποιηθεί το βέλτιστο χειρουργείο, στοχευμένα και εξατομικευμένα.
endomed.gr
COMMENTS