Τι είναι η υπερπρολακτιναιμία; Τι είναι η προλακτίνη;
H υπερπρολακτιναιμία είναι μια κατάσταση κατά την οποία παρατηρούνται υψηλότερα από το φυσιολογικό επίπεδα της ορμόνης προλακτίνης στο αίμα. Η κύρια φυσιολογική λειτουργία της προλακτίνης είναι το να διεγείρει την παραγωγή γάλακτος από το μαστό μετά τον τοκετό, γι αυτό το λόγο υψηλά επίπεδα προλακτίνης είναι αναμενόμενα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης.
Η προλακτίνη επηρεάζει επίσης τα επίπεδα των ορμονών του φύλου (οιστρογόνα και τεστοστερόνη) σε γυναίκες και άνδρες.
Η προλακτίνη παράγεται από την υπόφυση, έναν αδένα σε μέγεθος μπιζελιού στη βάση του εγκεφάλου.
Τι προκαλεί την αυξημένη προλακτίνη;
Μια όχι και τόσο σπάνια αιτία της υπερπρολακτιναιμίας μπορεί να είναι ένας όγκος στην υπόφυση που ονομάζεται προλακτίνωμα. Ο όγκος αυτός, όταν υπάρχει, παράγει υψηλά επίπεδα προλακτίνης. Αυτοί οι όγκοι μπορεί να είναι μεγάλοι ή μικροί και είναι συνήθως καλοήθεις, που σημαίνει ότι δεν είναι καρκινικοί.
Οι μεγάλύτεροι όγκοι (>1cm), που ονομάζονται και μακροαδενώματα, μπορεί επίσης να προκαλέσουν πονοκεφάλους, προβλήματα όρασης (διπλωπία) ή και τα δύο.
Τα προλακτινώματα εμφανίζονται πιο συχνά στις γυναίκες παρά στους άνδρες και σπάνια παρατηρούνται στα
παιδιά.
Ορισμένα φάρμακα μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε αυξημένα επίπεδα προλακτίνης.
Τέτοια είναι κάποια φάρμακα για:
– την υψηλή αρτηριακή πίεση (όπως οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου και η μεθυλντόπα)
– την κατάθλιψη (τρικυκλικά και αντικαταθλιπτικά – SSRI)
– τα πεπτικά έλκη (Η2-ανταγωνιστές)
– την καούρα και τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (μετοκλοπραμίδη)
– το χρόνιο πόνο (οπιούχα)
– σοβαρές διαταραχές της ψυχικής υγείας (αντιψυχωσικά όπως η ρισπεριδόλη και η αλοπεριδόλη)
– την ανακούφιση από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης (οιστρογόνα).
Οι αιτίες για μια υψηλή προλακτίνη ορού περιλαμβάνουν επίσης:
– τον υποθυρεοειδισμό – υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα
– τραυματισμούς στο στήθος ή άλλες καταστάσεις που πλήττουν το θωρακικό τοίχωμα, όπως είναι ο έρπητας ζωστήρας
– άλλους όγκους και ασθένειες που προσβάλλουν τον αδένα της υπόφυσης
– τη θεραπεία ακτινοβολίας για όγκους στην περιοχή της υπόφυσης
– χρόνιες ηπατοπάθειες και νεφροπάθειες
– το χρόνιο στρες
–το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών
Μερικές φορές, δεν μπορεί να βρεθεί ακριβές αίτιο για την υπερπρολακτιναιμία, που σε αυτήν την περίπτωση ονομάζεται ιδιοπαθής.
Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερπρολακτιναιμίας; Τι μπορεί να προκαλέσει μια υψηλή προλακτίνη;
Αρχικά, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μπορεί να αντιμετωπίσουν υπογονιμότητα, μειωμένη σεξουαλική ορμή – μειωμένη λίμπιντο και απώλεια οστικής μάζας. Επιπλέον, οι γυναίκες μπορεί να διαπιστώσουν κολπική ξηρότητα, που οδηγεί σε πόνο κατά τη συνουσία αλλά και προβλήματα με την έμμηνο ρύση, με τις γυναίκες να μην έχουν καθόλου περιόδο -να διακόπτεται η περίοδός τους- (αμηνόρροια) ή να έχουν ανώμαλες περιόδους.
Ακόμη, μπορεί να παρατηρηθεί γαλακτόρροια, δηλαδή παραγωγή και εκροή γάλακτος από το μαστό εκτός περιόδων γαλουχίας ή εγκυμοσύνης.
Οι άνδρες ενδεχομένως να βιώσουν στυτική δυσλειτουργία, δηλαδή δυσκολία στο να δημιουργηθεί ή να διατηρηθεί η στύση
ή να διαπιστώσουν μια παθολογική διεύρυνση του μαστού, που ονομάζεται γυναικομαστία.
Η τριχόπτωση, η ακμή και η ελάττωση της μυικής μάζας μπορεί να είναι επίσης σημάδια μιας αυξημένης τιμής προλακτίνης.
Υψηλή προλακτίνη και ωορρηξία
Τα υψηλά επίπεδα προλακτίνης μπορεί να προκαλέσουν, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, υπογονιμότητα ή ακόμη και στειρότητα. Η προλακτίνη επηρεάζει και μπορεί να αποτρέψει την ωορρηξία τη γυναίκας στο μέσο του κύκλου, με αποτέλεσμα την εμφάνιση διαταραχών της περιόδου.
Οι γυναίκες με ήπια αυξημένη προλακτίνη μπορεί να έχουν ωορρηξία τακτικά, αλλά με το ωχρό σωμάτιο να μην μπορεί να παράγει αρκετή προγεστερόνη μετά την ωορρηξία, στην ωχρινική φάση.
Η ανεπαρκής παραγωγή προγεστερόνης μετά την ωορρηξία μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε ελλιπή ανάπτυξη του ενδομητρίου, γεγονός που μπορεί να εμποδίσει την εμφύτευση ενός γονιμοποιημένου ωαρίου.
Οι γυναίκες με το πρόβλημα αυτό μπορεί να δουν την περίοδο τους να έρχεται σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την ωορρηξία, μιας και η ωχρινική φάση του κύκλου διαρκεί λιγότερο.
Τι πρέπει να γίνει όταν η προλακτίνη βρίσκεται αυξημένη;
Καλό θα ήταν μια πρώτη υψηλή τιμή προλακτίνης να επαληθεύεται και να αποκλείονται τυχόν εργαστηριακά λάθη και ο προσδιορισμός της προλακτίνης να γίνεται στις αρχές του έμμηνου κύκλου – πριν από την ωορρηξία.
Αυτό συμβαίνει επειδή τα επίπεδα της προλακτίνης είναι φυσιολογικά υψηλότερα μετά την ωορρηξία.
Επίπεδα προλακτίνης μεταξύ 5-20 ng / mL θεωρούνται φυσιολογικά και στα δύο φύλα, ενώ επίπεδα πάνω από 20 ng / mL σε δύο διαδοχικές μετρήσεις ορίζονται ως υπερπρολακτιναιμία.
Μιλήστε με τον ενδοκρινολόγο σας για τις εξετάσεις που πρέπει να γίνουν ώστε να αποκλειστούν άλλα αίτια.
Ποια είναι η θεραπεία για την υπερπρολακτιναιμία;
Η θεραπεία της υπερπρολακτιναιμίας βασίζεται στην αιτία της. Μερικοί άνθρωποι με ελάχιστα υψηλά επίπεδα προλακτίνης, και λίγα ή καθόλου συμπτώματα, δεν χρειάζονται καμία θεραπεία.
Αν διαπιστωθεί ότι η αυξημένη τιιμή προλακτίνης οφείλεται σε ένα αδένωμα της υπόφυσης – αυτό γίνεται με μια μαγνητική τομογραφία που εστιάζει στην περιοχή της υπόφυσης, οι επιλογές για την θεραπεία των προλακτινωμάτων περιλαμβάνουν:
1) Φαρμακευτικές ουσίες
όπως τη βρωμοκρυπτίνη και την καβεργολίνη, που βοηθούν στη μείωση της παραγωγής προλακτίνης από τον όγκο και κατά συνέπεια στη μείωση του ίδιου του προλακτινώματος. Η θεραπεία πρέπει να διαρκεί κάποια έτη τουλάχιστον γιατί σε πρόωρη διακοπή της, υπάρχει ο κίνδυνος υποτροπής. Η καβεργολίνη και η βρωμοκρυπτίνη είναι ουσίες που βοηθούν τους περισσότερους ανθρώπους με προλακτινώματα.
2) Χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του όγκου.
Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να επιλεχθεί εάν τα φάρμακα δεν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά ενώ είναι μερικές φορές απαραίτητη, αν ο όγκος επηρεάζει την όραση ή είναι τόσο μεγάλος που προκαλεί συμπιεστικά φαινόμενα.
Στις μέρες μας επιλέγεται από τους νευροχειρουργούς η διασφηνοειδική εκτομή του αδενώματος με πολύ καλά αποτελέσματα.
3) Ακτινοβολία.
Σπάνια, αν τα φάρμακα και η χειρουργική επέμβαση δεν αποβούν αποτελεσματικά, η ακτινοβολία χρησιμοποιείται για τη συρρίκνωση του όγκου.
Τόσο η βρωμοκρυπτίνη όσο και η καβεργολίνη χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία της υπερπρολακτιναιμίας χωρίς γνωστή αιτία αλλά με κλινικά συμπτώματα, όπως αυτά που περιγράφονται παραπάνω.
Ο υποθυρεοειδισμός, αν διαγνωστεί, αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση συνθετικής ορμόνης του θυρεοειδούς. Με τη θεραπεία του υποθυρεοειδισμού αναμένεται να επιστρέψει και η προλακτίνη στα φυσιολογικά επίπεδα.
Αν τα υψηλά επίπεδα προλακτίνης προκαλούνται από διάφορα συνταγογραφούμενα φάρμακα, θα πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα, σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό, να δοκιμαστεί κάποια άλλη κατηγορία φαρμάκων.
Ερωτήσεις που θα πρέπει να θέσετε στον ενδοκρινολόγο σας
Τι προκάλεσε την υπερπρολακτιναιμία μου;
Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω αν έχω υψηλή προλακτίνη;
Ποιες είναι οι επιλογές μου για τη θεραπεία της υπερπρολακτιναιμίας;
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε θεραπευτικής επιλογής;
COMMENTS