Οι ιοί των ανθρώπινων θηλωμάτων είναι DNA – ιοί, γνωστοί διεθνώς ως HPV.
Έχουν ταυτοποιηθεί τουλάχιστον 100 τύποι, από τους οποίους οι 23 γονότυποι προσβάλλουν το επιθήλιο του κατώτερου γεννητικού συστήματος (τράχηλος μήτρας, κόλπος, αιδοίο) και της πρωκτογεννητικής χώρας.
Οι τύποι 6, 11, 41, 42, 43, 44 προκαλούν καλοήθεις αλλοιώσεις, όπως τα οξυτενή κονδυλώματα, ενώ οι τύποι 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 53-59 και 68 ανευρίσκονται συχνά στους καρκίνους αυτών των περιοχών (στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε ποσοστό μεγαλύτερο του 95%) και οι οποίοι ονομάζονται και ογκογόνοι.
Η μετάδοση μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω λύσεως της συνέχειας του δέρματος, προκειμένου για δερματικές μυρμηγκιές, με σεξουαλική επαφή για τις HPV αλλοιώσεις, με στοματική σεξουαλική επαφή (θηλώματα στόματος), κατά τον τοκετό (σπάνιες περιπτώσεις λαρυγγικών θηλωματώσεων του νεογνού) και με ενοφθαλμισμό σε διάφορες θέσεις (κατά το ξύρισμα ή το ξύσιμο).
Η μόλυνση από τους HPV είναι σήμερα η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη μόλυνση στις γυναίκες.
Πρέπει να τονίσουμε ότι μόλυνση δεν σημαίνει και εκδήλωση νόσου, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί είτε με αλλοιώσεις ορατές δια γυμνού οφθαλμού (κλινική νόσος) είτε αντιληπτές με τεχνητή βοήθεια, π.χ. με κολποσκόπιο (υποκλινική νόσος).
Όταν απλώς ανιχνεύεται το DNA του ιού με τεχνικές υβριδισμού (τεστ τυποποίησης ή ταυτοποίησης), τότε μιλάμε για λανθάνουσα μορφή.
Οι ογκογόνοι τύποι προκαλούν κατ’ αρχήν υποκλινικές αλλοιώσεις χαμηλού βαθμού με δυναμική εξέλιξης προς αλλοιώσεις υψηλού βαθμού – οι όροι που χρησιμοποιούνται είναι οι LGSIL (αλλοιώσεις χαμηλού βαθμού) και HGSIL (αλλοιώσεις υψηλού βαθμού). Συνήθως η υποψία για την ύπαρξη HPV αλλοιώσεων τίθεται με την παρουσία ενός αμφιβόλου τεστ Παπανικολάου (δηλαδή με ένδειξη ASCUS, ASGUS, LGSIIL, HGSIL).
Πρακτικά, ακολουθείται μια διαδικασία που περιλαμβάνει λήψη τεστ DNA – HPV (τυποποίηση), κολποσκόπηση ή/και λήψη βιοψιών ή/και απόξεση ενδοτραχήλου. Από το συνδυασμό αυτών των τεχνικών θα προκύψει και η ανάλογη θεραπεία, που μπορεί να περιλαμβάνει από απλή παρακολούθηση ανά εξάμηνο έως και αφαιρετικές μεθόδους (laser εξάχνωση, κωνοειδής εκτομή) των αλλοιώσεων.
Τελευταία έχει μπει στην πρακτική μας και ο προληπτικός εμβολιασμός κατά του τραχήλου της μήτρας, κυρίως σε νέα κορίτσια που δεν ξεκίνησαν ακόμη σεξουαλικές επαφές, αλλά και σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας μέχρις ηλικίας 26 ετών. Επίσης προτείνεται ο εμβολιασμός και των γυναικών που νοσούν από HPV με το σκεπτικό ότι με τον εμβολιασμό εμποδίζεται η μόλυνση από νέους ιστοτύπους του ιού.