Στην εποχή της εξατομικευμένης θεραπείας του καρκίνου του μαστού καθίσταται πλέον σαφές ότι υπάρχουν διάφορες κατηγορίες ασθενών με καρκίνο του μαστού, καθεμία από αυτές με διαφορετική βιολογία της νόσου. Μια πολύ σημαντική κατηγορία ασθενών είναι οι γυναίκες υψηλού κινδύνου,δηλαδή οι γυναίκες που παρουσιάζουν αυξημένο ποσοστό εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Κύριο μέλημα λοιπόν είναι να εντοπίσουμε αυτές τις γυναίκες στις οποίες θα πρέπει να δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες έτσι ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου.
Αυτές οι γυναίκες εντοπίζονται με βάση:
(α) το οικογενειακό και κληρονομικό ιστορικό τους και πιο συγκεκριμένα:
2 ή περισσότεροι συγγενείς ά ή ΄β βαθμού με καρκίνο μαστού ή καρκίνο ωοθηκών
συγγενείς με εμφάνιση της νόσου σε ηλικία < 50 ετών
Ιστορικό Ca μαστού και Ca ωοθηκών
1 ή περισσότεροι συγγενείς με παρουσία 2 καρκίνων ( μαστού και ωοθηκών ή 2 ανεξάρτητους Ca μαστού)
άρρενες συγγενείς με Ca μαστού. Γενετικές μεταλλάξεις BRCA1,BRCA2
(β) τo ατομικό τους ιστορικό, όπως:
προηγηθείσες βιοψίες με παρουσία ADH,ALH, LCIS και DCIS και
(γ) ειδικά μαστογραφικά ευρήματα, όπως οι πυκνοί μαστοί.
Σήμερα, υπάρχουν στην διάθεση μας διάφορα εργαλεία-μοντέλα τα οποία λαμβάνοντας υπόψιν διάφορες παραμέτρους – όπως το οικογενειακό ιστορικό, προηγηθείσες βιοψίες μαστού και αναπαραγωγικό ιστορικό- μας επιτρέπουν να προβλέψουμε τον κίνδυνο εμφάνισης Ca μαστού.
Τα μοντέλα που σήμερα χρησιμοποιούνται είναι :
το Breast Cancer Risk Assessment Tool ,διαθέσιμο on-line, το οποίο βασίζεται στο αρχικό μοντέλο Gail και το οποίο περιλαμβάνει τούς παρακάτω παράγοντες : ηλικία, φυλή, ηλικία εμμηναρχής, ηλικία στον 1ο τοκετό ,συγγενείς 1ου βαθμού με Ca μαστού,προηγηθείσες βιοψίες και παρουσία άτυπης υπερπλασίας. Μέσω αυτού του εργαλείου υπολογίζουμε την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού για τα επόμενα 5 έτη και για όλη την διάρκεια της ζωής.
Το μοντέλο Claus υπολογίζει την πιθανότητα εμφάνισης Ca μαστού με βάση το οικογενειακό ιστορικό της γυναίκας και όχι άλλους παράγοντες όπως ηλικία, ηλικία στον 1ο τοκετό ή οικογενειακό ιστορικό Ca ωοθηκών.
γονιδιακός έλεγχος μεταλλάξεων όπως BRCA1, BRCA2.
Οι γυναίκες υψηλού κινδύνου υποβάλλονται σε έναν πιο εντατικό, ανάλογα με την περίπτωση, προληπτικό έλεγχο ο οποίος περιλαμβάνει κλινική εξέταση,μαστογραφικό έλεγχο,υπερηχογραφικό έλεγχο , ενώ τελευταία φαίνεται να κερδίζει έδαφος η χρήση της MRI μαστών ως χρήσιμο εργαλείο για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του μαστού σε ασυμπτωματικές και συμπτωματικές νέες γυναίκες υψηλού κινδύνου.
Η American Cancer Society συστήνει την διενέργεια MRI ,συμπληρωματικά με την μαστογραφία, σε γυναίκες οι οποίες ικανοποιούν τουλάχιστον μια από τις παρακάτω συνθήκες :
μεταλλάξεις BRCA1,BRCA2
1ου βαθμού συγγενείς ΒRCA1 και BRCA2
αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού (υπολογισμένο με ένα από τα προτεινόμενα μοντέλα )
έκθεση σε ακτινοβολία σε ηλικία μεταξύ των 10 και 30 ή
κλινικά Σύνδρομα υψηλού κινδύνου όπως Li-Fraumeni, Cowden ή Bannayan-Riley-Rucalcaba.
νεαρή ηλικία
Όσον αφορά την προσπάθεια μείωσης του ποσοστού εμφάνισης του καρκίνου του μαστού στις γυναίκες υψηλού κινδύνου διακρίνουμε την φαρμακευτική και την χειρουργική αντιμετώπιση.
Στα πλαίσια της φαρμακευτικής αντιμετώπισης, η χορήγηση της Ταμοξιφαίνης για 5 έτη (NSABP P-1) φαίνεται ότι μειώνει κατά 49% την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε γυναίκες υψηλού κινδύνου. Πρόσφατες μελέτες (NSABP P-2) ανέδειξαν ανάλογο όφελος με τη χρήση της Ραλοξιφαίνης η οποία όμως παρουσιάζει ένα μικρότερο ποσοστό εμφάνισης ανεπιθύμητων παρενεργειών (θρομβοεμβολικά επεισόδια, Ca ενδομητρίου,καταρράκτης) οι οποίες είναι γνωστό ότι σχετίζονται με την χορήγηση της Ταμοξιφαίνης. Η χρήση των ΑΙs ως χημειοπροφυλακτικούς παράγοντες βρίσκεται ακόμα σε ερευνητικό επίπεδο.
Στο τομέα της χειρουργικής αντιμετώπισης η American Cancer Society προτείνει την αμφιτερόπλευρη προφυλακτική μαστεκτομή, με ή χωρίς άμεση χειρουργική αποκατάσταση, σε γυναίκες υψηλού κινδύνου λόγω παρουσίας γονιδιακών μεταλλάξεων, βεβαρυμένου οικογενειακού ιστορικού, παρουσία ανατομοπαθολογικών παραγόντων όπως ADH,ALH ή LCIS. Εναλλακτική επέμβαση στην αμφοτερόπλευρη προφυλακτική μαστεκτομή είναι η αμφοτερόπλευρη αφαίρεση των εξαρτημάτων με ταυτόγχρονη μείωση ποσοστού εμφάνισης του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών.
Συμπερασματικά λοιπόν, οι περισσότερες γυναίκες δεν θα αναπτύξουν καρκίνο του μαστού κατά την διάρκεια της ζωής τους.
Ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να μπορέσουμε να εντοπίσουμε τις γυναίκες υψηλού κινδύνου και να τις προτείνουμε ασφαλείς προληπτικές-θεραπευτικές επιλογές με κύριο σκοπό την μείωσης του ποσοστού εμφάνισης της νόσου..
COMMENTS