Η στιγμή που παίρνει η γυναίκα το τεστ εγκυμοσύνης στα χέρια της και βλέπει ότι είναι θετικό είναι γεμάτη ανάμεικτα συναισθήματα. Συναισθήματα χαράς, ευτυχίας, ανυπομονησίας για την ώρα που θα κρατήσει το νέο μέλος της οικογένειας στην αγκαλιά της, αλλά και αγωνίας και ανησυχίας για το αν θα καταφέρει να ανταπεξέλθει στον νέο της ρόλο. Τα δύσκολα αυτά συναισθήματα, ενισχύονται και από τις ορμονικές και σωματικές της αλλαγές και έχουν ως αποτέλεσμα να νιώθει πιο αγχωμένη, φοβισμένη, λυπημένη ή μπερδεμένη. Οι νέες μητέρες συχνά νιώθουν σύγχυση από αυτά τα συναισθήματα, καθώς νιώθουν ότι απέχουν από αυτό που η κοινωνία θεωρεί ως την ιδανική εικόνα της μητέρας και αισθάνονται ντροπή και ενοχές. Οι περισσότερες γυναίκες που βιώνουν αυτές τις αλλαγές στη διάθεση της, το ξεπερνάνε γρήγορα, ενώ σε κάποιες άλλες χειροτερεύουν.
Η κατάθλιψη στη μητρότητα είναι μία κατάσταση στην οποία η γυναίκα βιώνει ποικίλες σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές, οι οποίες έχουν επιπτώσεις στην ψυχική υγεία της γυναίκας, στη λειτουργικότητα της ως μητέρα, καθώς και στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.
Οι διάφοροι τύποι κατάθλιψης που μπορεί να εμφανιστούν, είναι:
1) Προγεννητική κατάθλιψη (prenatal depression): συνήθως οι γυναίκες τη βιώνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή αμέσως μετά τη γέννα. Περίπου το 14-25% των γυναικών εμφανίζουν συμπτώματα όπως: ευερεθιστότητα, αυξημένη ευαισθησία στο κλάμα, συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα, άγχος, αϋπνία. Το 50% των γυναικών που βιώνουν αυτά τα συμπτώματα, αναπτύσσουν και επιλόχειο κατάθλιψη,
2) Επιλόχεια κακοδιαθεσία (postpartum depression): συνήθως τη βιώνουν το 50-80% των γυναικών στο διάστημα των 10 πρώτων ημερών μετά τον τοκετό. Τα συμπτώματα που παρουσιάζονται είναι: ανεξήγητα αυξημένη ευαισθησία στο κλάμα, κόπωση, αϋπνία, άγχος και μια αίσθηση απώλειας. Τα συμπτώματα αυτά συνήθως κορυφώνονται την 5η ημέρα μετά τον τοκετό και υποχωρούν 7 ή το πολύ 10 μέρες μετά και είναι ήπια, χωρίς να παρεμποδίζουν τη φροντίδα της μητέρας προς το νεογνό της,
3) Επιλόχεια κατάθλιψη (postpartum depression): είναι μια κατάσταση που απαιτεί άμεση φροντίδα από κάποιο επαγγελματία ψυχικής υγείας. Τα συμπτώματα της μοιάζουν με αυτά της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής, με τη διαφορά ότι η επιλόχεια κατάθλιψη εμφανίζεται στο 8-15% των γυναικών κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου ζωής του παιδιού τους. Τα συμπτώματα πρέπει να υπάρχουν καθημερινά για τουλάχιστον δύο συνεχόμενες εβδομάδες και αφορούν:
α) καταθλιπτική διάθεση στο μεγαλύτερο μέρος της μέρας,
β) έντονη ελάττωση του ενδιαφέροντος για φροντίδα του βρέφους,
γ) σημαντική απώλεια βάρους ενώ δεν είναι σε δίαιτα, ή αύξηση του βάρους (αύξηση > 5% του σωματικού βάρους σε ένα μήνα) ή ελάττωση της όρεξης,
δ) αϋπνία ή υπερυπνία,
ε) ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση,
στ) κόπωση ή απώλεια ενεργητικότητας,
ζ) αισθήματα αναξιότητας ή υπέρμετρης ή απρόσφορης ενοχής,
η) ελαττωμένη ικανότητα του ατόμου να σκεφθεί ή να συγκεντρωθεί ή αναποφασιστικότητα και
θ) επανερχόμενες σκέψεις θανάτου ή σκέψεις του να βλάψει το έμβρυο και
4) Επιλόχεια ψύχωση (postpartum psychosis): είναι η πιο σοβαρή μορφή κατάθλιψης με συμπτώματα όπως παραισθήσεις ή παραληρητικές ιδέες, που “επιβάλλουν” να κάνει η μητέρα κακό στο έμβρυο ή να αυτοκτονήσει. Η εμφάνιση της επιλόχειας ψύχωσης είναι σπάνια (1/ 1000 γυναίκες), εμφανίζεται τον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού και απαιτεί ψυχιατρική εκτίμηση.
Η επιλόχεια κατάθλιψη της μητέρας, επηρεάζει σε πολλούς τομείς το βρέφος, δεδομένου ότι τα βρέφη είναι “συντονισμένα” με τα συναισθηματικά σημάδια της μητέρας, όπως η φωνή της, οι χειρονομίες της και οι εκφράσεις του προσώπου της. Το παραπάνω, έχει ως αποτέλεσμα, τα βρέφη με μητέρες που βιώνουν επιλόχειο κατάθλιψη να εκφράζουν περισσότερο αρνητικά από θετικά συναισθήματα, ίσως αποσύρονται από κάποιες καθημερινές δραστηριότητες και αποφεύγουν την επαφή με την τροφό τους. Τέλος, δε δημιουργούν ασφαλή δεσμό με τη μητέρα τους, καθώς ματαιώνονται και απογοητεύονται από την απόσυρση της μαμάς τους.
Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι η μητρότητα επισκιάζεται από την επιλόχεια κατάθλιψη και η νέα μητέρα έχει ανάγκη άμεσης υποστήριξης, ώστε να μπορέσει να ξεπεράσει τα συμπτώματα και να δημιουργήσει έναν ασφαλή δεσμό με το παιδί της. Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει το άμεσο περιβάλλον της μητέρας, όπως ο σύντροφος της για τη συναισθηματική της στήριξη.
COMMENTS