Πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ορμονών ελέγχουν την έναρξη της εμμήνου ρύσεως κατά την εφηβεία, την διάρκεια και την ρυθμικότητα του κύκλου κατά την αναπαραγωγική ηλικία και το τέλος της κατά την εμμηνόπαυση.
Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι ο ορμονικός έλεγχος της εμμήνου ρύσεως ξεκινάει στον υποθάλαμο (βρίσκεται στον εγκέφαλο) ο οποίος εκκρίνει κατά ώσεις ορμόνες οι οποίες επηρρεάζουν την έκκριση των γοναδοτροφινών από την υπόφυση – τις γνωστές FSH και LH (θυλακιοτρόπος και ωχρινοτρόπος ορμόνη αντίστοιχα) που δρούνε στο επίπεδο των ωοθηκών οι οποίες με την σειρά τους εκκρίνουν οιστρογόνα και προγεστερόνη.
Οι δύο αυτές ορμόνες ελέγχουν τελικώς την κυκλικότητα και την διάρκεια της περιόδου.
Επιπλέον, η παραγωγή ορμονών από άλλους ενδοκρινείς αδένες, όπως τα επινεφρίδια και ο θυρεοειδής μπορεί να επηρεάσει ποικιλοτρόπως την λειτουργία των ωοθηκών και κατά συνέπεια της περιόδου.
Οι διαταραχές της περιόδου περιλαμβάνουν την: αμηνόρροια (απουσία περιόδου), την δυσμηνόρροια (επώδυνη περίοδος), την ολιγομηνόρροια (κύκλοι όχι συχνοί), πολυμηνόρροια (συχνοί κύκλοι), την μηνορραγία (συνήθως με αυξημένη αιμορραγία και με παρατεταμένη διάρκεια κύκλων), μητρορραγία (αιμορραγία εκτός κύκλου), μηνομητρορραγία (ακανόνιστοι κύκλοι με βαριά αιμορραγία μεγάλης διάρκειας), των προεμμηνορυσιακό σύνδρομο (με σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα) που συμβαίνουν πριν την έναρξη του κύκλου) και τέλος τις δυσλειτουργικές αιμορραγίες της μήτρας.
Προεμμηνορυσιακό σύνδρομο
Πρόκειται για ένα σύνολο ψυχολογικών και σωματικών συμπτωμάτων τα οποία έχουν έναρξη μερικές μέρες πριν και συνήθως τελειώνουν μερικές ώρες μετά την έναρξη της εμμήνου ρύσεως.
Γενικά, τα συμπτώματα είναι πάρα πολλά (ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, μαστοδυνία, δυσκοιλιότητα, έντονη κοιλιαλγία, ίλιγγος, λιποθυμικά επεισόδια, εξάντληση, κούραση, αυπνία, έμετο κ.α) και διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα.
Σε περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες τα συμπτώματα εμμένουν και μετά το πέρας της περιόδου ενώ σε νέες γυναίκες πολλές φορές συνοδεύονται από δυσμηνόρροια.
Στον προεμμηνορυσιακό δυσφορικό σύνδρομο τα συμπτώματα είναι τόσο σοβαρά που καθιστούν αδύνατες βασικές δραστηριότητες όπως η εργασία, κοινωνικές δραστηριότητες ή σχέσεις.
Θεραπεία
Η ξεκούραση, ο ύπνος, η τακτική άσκηση, η μειωμένη κατανάλωση άλατος, ζάχαρης και καφείνης σε συνδυασμό με την λήψη βιταμινούχων συμπληρωμάτων (βιταμίνη B, D, Ασβέστιο και Μαγνήσιο) μπορούν να μειώσουν την ένταση των συμπτωμάτων και να προκαλέσουν έντονη ανακούφιση.
Επίσης η χορήγηση με στεροειδών αντι-φλεγμονωδών φαρμάκων (NSAIDS) και αντισυλληπτικών δισκίων μπορεί να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα του συνδρόμου.
Στις πιο βαριές περιπτώσεις (προεμμηνορυσιακό δυσφορικό σύνδρομο) μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμα και αντικαταθλιπτικά).