Είναι ένα σύνδρομο το οποίο χαρακτηρίζεται από ένα ευρύ φάσμα διαταραχών της εμμήνου ρύσεως και από υψηλά επίπεδα ανδρικών ορμονών (ανδρογόνων).
Το σύνδρομο διαγιγνώσκεται από την διάγνωση σε ένα ποσοστό 5-10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και είναι η κυριότερη αιτία στειρότητας.
Η ονοματολογία του συνδρόμου προέρχεται από την παρουσία πολλαπλών κύστεων με υγρό περιεχόμενο στις ωοθήκες οι οποίες παρουσιάζονται με αυξημένες διαστάσεις.
Σήμερα, η παθογενετική αιτία του συνδρόμου πιστεύεται ότι είναι η υπερέκκριση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) από την υπόφυση η οποία με την σειρά της αυξάνει την παραγωγή των ανδρογόνων.
Η υπερανδρογοναιμία μπορεί να προκαλέσει μεταβολικό σύνδρομο (υψηλή αρτηριακή πίεση, υπερλιπιδαιμία και αντίσταση στην ινσουλίνη με ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη) επιπλέον, μερικά από αυτά τα ανδρογόνα μπορούν να μετατραπούν σε οιστρογόνα προκαλώντας έτσι αύξηση των επιπέδων των οιστρογόνων η οποία δεν μπορεί να εξισορροπηθεί από την παραγωγή προγεστερόνης. Αυτή η ανισορροπία μπορεί να προκαλέσει ακραία πάχυνση ενδομητρίου με συνεπακόλουθη μηνομητρορραγία και αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του ενδομητρίου.
Τα συμπτώματα τυπικά ξεκινάνε με την εφηβεία και επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου ενώ διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Η ύπαρξη κολπικής αιμόρροιας ή αμηνόρροιας είναι πολύ συχνά φαινόμενα ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει έναρξη καταμήνιων κύκλων (πρακτικά δηλαδή ένα κορίτσι περνάει στην εφηβεία χωρίς την παρουσία εμμήνων ρύσεων).
Χαρακτηριστικό αυτών των διαταραχών είναι η ύπαρξη ανωορηκτικών κύκλων ενώ η υπερανδρογοναιμία προκαλεί την λεγόμενη αρρενοποίηση με παρουσία ακμής, βρόγχου φωνής, μείωση μεγέθους των μαστών και αύξηση της μυϊκής μάζας και της τριχοφυΐας.
Συχνή είναι επίσης η παχυσαρκία η οποία οφείλεται σε υπερέκκριση της ινσουλίνης. Η διάγνωση βασίζεται στην παρουσία των παραπάνω συμπτωμάτων ενώ το ορμονικό προφίλ με μέτρηση των επιπέδων των FSH, LH, τεστοστερόνης σε συνδυασμό με την ενδοσκοπική υπερηχογραφία των έσω γεννητικών οργάνων είναι χρήσιμα στην οριοθέτηση της διάγνωσης.
Θεραπεία
Η θεραπεία εξαρτάται από την σοβαρότητα των συμπτωμάτων, την ηλικία της γυναίκας και την επιθυμίας της για μελλοντική εγκυμοσύνη. Και μόνο η απώλεια βάρους με την σωματική άσκηση και την κατάλληλη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην εγκαθίδρυση ωορρηκτικών κύκλων και στην μείωση της τριχοφυΐας.
Για τις γυναίκες τις οποίες δεν επιθυμούν μελλοντική εγκυμοσύνη η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων μπορεί να έχει πολύ καλά αποτελέσματα, ενώ για τις γυναίκες που επιθυμούν μελλοντική εγκυμοσύνη μπορεί να χορηγηθεί η κλομιφαίνη, μία ουσία που διεγείρει την ωορρηξία.
Όταν υπάρχει αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη η μετφορμίνη μπορεί να μειώσει την ινσουλιναιμία με αποτέλεσμα την επίτευξη ωορρηκτικών κύκλων. Όταν αυτοί οι δύο παράγοντες είναι αναποτελεσματικοί τότε την χορήγηση άλλων παραγόντων όπως FSH, GnRH ανάλογα και HGG μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Όσον αφορά την αυξημένη τριχοφυΐα αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορες τεχνικές αποτρίχωσης και μερικώς με χρήση διαφόρων φαρμακευτικών ουσιών όπως η σπιρονολακτόνη ή κυπροτερόνη.