Η εγκυμοσύνη αποτελεί αναμφισβήτητα μια συναρπαστική φάση στη ζωή μιας γυναίκας. Ως διαδικασία συνεπάγεται ποικίλες αλλαγές στο σώμα της εγκύου οι οποίες και ενδέχεται να προκαλέσουν διαφορετικής έντασης πόνους.
Παρατηρούμε επίσης τις τελευταίες δεκαετίες μια διαρκώς αυξανόμενη τάση στον μέσο όρο ηλικίας των γυναικών που αποφασίζουν να τεκνοποιήσουν (η οποία οφείλεται κυρίως σε οικονομικούς, επαγγελματικούς και διάφορους κοινωνικούς παράγοντες).Η καθυστέρηση αυτή υποδηλώνει αυτομάτως την ανεπάρκεια του σώματος να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μίας εγκυμοσύνης, καθώς το επίπεδο προσαρμοστικότητας του σώματος μειώνεται αισθητά με την αύξηση της ηλικίας των γυναικών.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό, οι αλλαγές που διενεργούνται στο γυναικείο σώμα είναι δραστικές και περισσότερο εμφανείς στο μυοσκελετικό σύστημα. Η απότομη αύξηση βάρους σε συνδυασμό με τη σταδιακή αλλαγή στη στάση του σώματος (ως αποτέλεσμα της χαλάρωσης των συνδέσμων), καθώς και η ταχεία επαναφορά του σώματος της μητέρας στην αρχική του κατάσταση, αφού γεννηθεί το βρέφος, είναι λογικό να προκαλούν δυσλειτουργίες και πιέσεις στο σώμα της γυναίκας.
Οι μυοσκελετικοί πόνοι που παρουσιάζονται κατά την διάρκεια μιας εγκυμοσύνης κάνουν συνήθως την εμφάνιση τους στο τελευταίο τρίμηνο της κύησης. Η βασική τους αιτία είναι το αναπτυσσόμενο έμβρυο , το οποίο καταλαμβάνει όλο και στην κοιλιά. Για να δημιουργηθεί επαρκής χώρος για το έμβρυο η φύση παράγει στο σώμα συγκεκριμένες ορμόνες οι οποίες χαλαρώνουν τους συνδέσμους και τις αρθρώσεις. Από την άλλη η αύξηση του βάρους της μητέρας συνεπάγεται την αλλαγή στο κέντρο βάρους της σπονδυλικής στήλης με αποτέλεσμα το μυοσκελετικό σύστημα να προσπαθεί να προσαρμοστεί. Οι αλλαγές αυτές είτε άμεσα είτε έμμεσα συνδέονται με τους διάφορους πόνους στα οστά ,τους συνδέσμους,τους μύες και τις αρθρώσεις.
Ποιες περιοχές όμως επιβαρύνονται περισσότερο στο σώμα της εγκύου και γιατί;
Στο μυοσκελετικό σύστημα της εγκύου προβλήματα όπως η χαμηλή οσφυαλγία και οι πόνοι στα ισχία είναι οι περισσότερο συχνοί. Είναι εντονότεροι συνήθως στη τελευταία φάση της εγκυμοσύνης κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου.Η πρόσθια μετατόπιση της μεγενθυμένης πλέον μήτρας αλλάζει το κέντρο βάρους της εγκύου, αυξάνοντας τη φυσιολογική οσφυική λόρδωση.Η αύξηση των ορμονών κυρίως της προγεστερόνης προκαλεί χαλάρωση συνδέσμων και αρθρώσεων. Η αύξηση του μεγέθους των μαστών επίσης επηρεάζει τη θέση του βάρους του σώματος και το αυξημένο βάρος τους, μπορεί να προκαλέσει πόνους ψηλά στη ράχη ή στους ώμους.
- Οσφυαλγία
Η αλλαγή του κέντρου βάρους της εγκύου που οφείλεται στην ανάπτυξη του εμβρύου και την αύξηση του μεγέθους της κοιλιάς καταπονεί τους μύες, οι οποίοι πρέπει να δουλέψουν εντονότερα για να στηρίξουν το επιπλέον βάρος της γυναίκας. Παράλληλα αλλάζει η ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης, η οποία δημιουργεί βράχυνση στους θωρακικούς μύες, προκαλώντας έτσι αυξημένη καταπόνηση στους μύες του αυχένα, των ώμων και της πλάτης. Εάν οι μύες σε αυτές τις περιοχές δεν δυναμώσουν, τα φορτία, οπότε και ο πόνος, θα μεταφερθούν σταδιακά στη μέση.
- Ισχιαλγία
Ισχιαλγία ονομάζεται κάθε είδους πόνος και σύνολο συμπτωμάτων κατά μήκος του ισχιακού νεύρου.Υπάρχουν δύο ισχιακά νεύρα στο σώμα. Και τα δύο προέρχονται από την κατώτερη μοίρα της σπονδυλικής στήλης και πορεύονται στα κάτω άκρα. Στην εγκυμοσύνη όταν η διογκωμένη μήτρα ασκεί πίεση σε αυτά τα νεύρα, μπορεί να προκαλέσει προοδευτικά πόνο, καυσαλγία και μουδιάσματα στους γλουτούς,στους μηρούς και κατά μήκος του ποδιού.
- Αστάθεια των αρθρώσεων της λεκάνης
Τα οστά της λεκάνης συνδέονται μεταξύ τους με την ηβική σύμφυση μπροστά και με το ιερό οστό πίσω. Στα σημεία σύνδεσης υπάρχουν σύνδεσμοι, οι οποίοι χαλαρώνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εξαιτίας της επίδρασης της ρελαξίνης. Υπέρμετρη χαλάρωση αυτών των συνδέσμων προκαλεί πόνους που εμφανίζονται στο τέλος της κύησης και μετά τον τοκετό.
- Δυσλειτουργία ηβικής σύμφυσης
Συνήθως εμφανίζεται από το δεύτερο τρίμηνο της κύησης. Προκαλεί πόνο στην πρόσθια περιοχή της λεκάνης, στο κάτω τμήμα του εφηβαίου.
- Διάσταση της ηβικής σύμφυσης
Τα δύο ηβικά οστά ενώνονται μεταξύ τους μπροστά στην ηβική σύμφυση. Φυσιολογικά υπάρχει ανάμεσά τους ένα κενό 4 έως 5 χιλιοστών. Στην εγκυμοσύνη το κενό αυτό μπορεί να αυξηθεί κατά 2 με 3 χιλιοστά. Η αύξηση του κενού αυτού πέραν των 10 χιλιοστών προκαλεί έντονο πόνο στην περιοχή.
- Πόνος στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις
Οι αρθρώσεις αυτές βρίσκονται πίσω, στα πλάγια της μέσης. Φυσιολογικά δεν υπάρχει καμία κίνηση σε αυτές τις αρθρώσεις. Σε περίπτωση όμως που οι ορμονικές μεταβολές στη διάρκεια της εγκυμοσύνης προκαλέσουν μεγάλη χαλάρωση, εμφανίζεται μία μικροκίνηση στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, η οποία είναι αρκετά επώδυνη.
- Πόνος στα γόνατα και τους αστραγάλους
Σε αυτές τις αρθρώσεις, ο πόνος είναι το αποτέλεσμα της αύξησης του βάρους της εγκύου και κατά συνέπεια τη μεγαλύτερη καταπόνησή τους.Στα γόνατα πρόκειται κυρίως για πόνο από την επιγονατιδομηριαία άρθρωση, πρόβλημα που επιτείνεται από την αύξηση βάρους και την έλλειψη άσκησης.Συνήθως οι γυναίκες είχαν μικρές ενοχλήσεις μπροστά στα γόνατά τους και πριν την εγκυμοσύνη τους.
- Πόνος στους καρπούς
Η κατακράτηση υγρών που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνει την πίεση σε χώρους-κανάλια όπου διέρχονται νεύρα και προκαλούνται συμπτώματα από την πίεση.Μία τέτοια πάθηση είναι το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα που προκαλεί πόνους στην άρθρωση του καρπού από πίεση στο μέσο νεύρο λόγω διαταραχής στο ισοζύγιο των υγρών του σώματος κατά την εγκυμοσύνη.
- Άλγος του στρογγύλου συνδέσμου της μήτρας:
Χαρακτηρίζεται από έναν παλλόμενο πόνο στο ισχίο, τη βουβωνική χώρα και την κοιλιακή χώρα. Ο πόνος αυξάνεται με τυχόν κινήσεις ή αλλαγές στη θέση του μωρού.
Τι προκαλεί τον πόνο στο ισχίο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Υπάρχουν πολλές αιτίες πόνου στα ισχία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ο πόνος εμφανίζεται κυρίως όταν χαλαρώνουν οι σύνδεσμοι που συγκρατούν τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, οι οποίες συνδέουν τη σπονδυλική στήλη με τη λεκάνη.
Ορμονικοί παράγοντες (ορμόνη Ρηλαξίνη)
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παράγονται στο σώμα διάφορες ορμόνες, όπως είναι η ρελαξίνη, οι οποίες βοηθούν στη χαλάρωση των μυών και των συνδέσμων και κατά συνέπεια στη χαλάρωση των αρθρώσεων. Σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι να προετοιμαστεί το σώμα ( χαλαρώνει τις πυελικές αρθρώσεις) και να διευκολυνθεί ο τοκετός. Η υπέρμετρη, όμως, χαλάρωση των αρθρώσεων μπορεί να προκαλέσει αρθραλγίες γιατί παρόλο που σκοπός της ορμονικής αυτής αλλαγής είναι η χαλάρωση των αρθρώσεων της λεκάνης, η δράση των ορμονών επηρεάζει όλες τις αρθρώσεις του σώματος.Αξίζει να σημειωθεί πως η ορμόνη αυτη πέρα απο την βασική της δράση κάνει τις έγκυες πιο ευάλωτες σε τραυματισμούς.
Αύξηση Βάρους – Πρόσληψη βάρους
Η πρόσληψη βάρους προκαλεί καταπόνηση στις αρθρώσεις και ιδιαίτερα σε αυτές που φορτίζονται. Οι αλλαγές στην κατανομή του βάρους και τη στάση στο σώμα της εγκύου που προκαλούνται από την ανάπτυξη του εμβρύου συμμετέχουν επίσης στην ανάπτυξη τέτοιων πόνων.Το επιπλέον βάρος από το αυξανόμενο κύημα μπορεί να ασκεί επιπλέον πίεση στην πυέλο προκαλώντας της στροφή και ως εκ τούτου τον πόνο.
Παροδική οστεοπόρωση του ισχίου (Transient bone marrow edema syndrome)
Είναι μια άλλη κύρια αιτία πόνου στο ισχίου που εμφανίζεται ιδιαίτερα στο δεύτερο και στο τρίτο τρίμηνο της κύησης. Η παροδική οστεοπόρωση προκαλεί προσωρινή απώλεια οστού στο άνω τμήμα του μηριαίου οστού.Η κατάσταση αυτή οδηγεί στην ξαφνική εμφάνιση πόνου στο πάσχον ισχίο η οποία εντείνεται με τη βάδιση ή τις άλλες σωματικές δραστηριότητες. Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI) είναι συνήθως απαραίτητη για τη διάγνωση της νόσου.Η νόσος είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη και επέρχεται ίαση σε 6-8 εβδομάδες.
Λάθος στάση σώματος
Μπορεί να προκαλέσει πόνο στο ισχίο, ειδικά κατά τη διάρκεια του δεύτερου και τρίτου τριμήνου, όταν το σώμα σας δεν είναι σε τέλεια ισορροπία λόγω του βάρους του εμβρύου.
Συναισθηματικό stress και σωματική καταπόνηση Το stress και η καταπόνηση που ακολουθούν μετά τον τοκετό, όπως επίσης ο θηλασμός και το πολύωρο κράτημα του μωρού, μπορεί να προκαλέσουν πόνους σε διάφορες αρθρώσεις. Τέτοιοι ακαθόριστοι πόνοι εμφανίζονται επίσης και στα πλαίσια του συνδρόμου της επιλόχειας κατάθλιψης.
Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε επιτυχώς τις επώδυνες αυτές καταστάσεις;
Οι γυναίκες που αναζητούν τρόπους ελέγχου αυτών των επώδυνων καταστάσεων, μπορούν να αντιμετωπίσουν τους πόνους, με ένα κατάλληλο και εξατομικευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας, εξισορροπόντας τις αιτίες πρόκλησης των μυοσκελετικών πόνων. Ως βασικές αιτίες θεωρούμε την αλλαγή του κέντρου βάρους του σώματος, την κακή στάση σώματος και την επιπρόσθετη καταπόνηση.
Η έγκυος πρέπει να εκπαιδευτεί να κρατά σωστή στάση, να αυξήσει τη σωματική αντοχή και τη μυϊκή δύναμη, ειδικά στους γοφούς, την πλάτη και την κοιλιά, απαλλάσσοντας την από τους συγκεκριμένους πόνους και προετοιμάζοντας το σώμα της σωστά για τον τοκετό.
Θα πρέπει να εκπαιδευτούν να εκτελούν σωστά ασκήσεις που θα συμβάλουν στην ενδυνάμωση του πυελικού εδάφους, στο πλαίσιο προετοιμασίας για τον τοκετό. Μπορούν να βοηθηθούν μαθαίνοντας πώς να σπρώξουν αποτελεσματικά κατά τη διάρκειά του τοκετού, μειώνοντας τις πιθανότητες τραυματισμού του πυελικού εδάφους.
Τι μπορεί να κάνει μία έγκυος ώστε να βελτιώσει την καθημερινότητα της:
Υιοθετήστε. Πρέπει να αποφεύγετε την πολύωρη ορθοστασία. Όταν είστε όρθια προσπαθείτε να διατηρείτε τους ώμους σας προς τα πίσω και να κρατάτε την πλάτη σας σε ευθεία. Όταν κάθεστε καλό είναι να στηρίζετε τη μέση σας με ένα μαξιλάρι.
Προτιμάτε τα ίσια παπούτσια και όχι τακούνια. Εκτός από την επιβάρυνση στην πλάτη, τα ψηλά τακούνια μπορεί να επιδεινώσουν την αστάθεια που προκαλεί η αλλαγή του κέντρου βάρους του σώματός σας.
Όποτε μπορείτε πρέπει να ξεκουράζεστε σηκώνοντας ψηλά τα πόδια, ώστε να φύγει η ένταση από την πλάτη και τη λεκάνη σας.
Διατάσεις για να ανακουφίσετε τον πόνο του ισχίου σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην επιβαρύνεται η έγκυος ή η λεχώνα με επιπρόσθετα βάρη (πχ. σακούλες σούπερ-μάρκετ, παιδιά), όπως επίσης και να προσέχει, όταν σκύβει να λυγίζει τα γόνατα και όχι τη μέση της.
Βασικό για τις εγκύους είναι να κάθονται σε ψηλές καρέκλες. Επίσης, πρέπει να σηκώνονται από την καρέκλα, βοηθώντας και με τα χέρια τους και όχι ρίχνοντας όλο το βάρος στα γόνατα τους.
Σημαντικές οδηγίες στις μητέρες για λιγότερους πόνους μετά την γέννα.
- H πιο ξεκούραστη και βολική στάση για να θηλάσει η μητέρα είναι ξαπλωμένη στο πλάι με το βρέφος δίπλα της, διότι με αυτόν τον τρόπο αποφεύγει την παρατεταμένη κάμψη του αυχένα ενώ επίσης δεν σηκώνει το βάρος του βρέφους.
- Η αλλαγή της πάνας πρέπει να γίνεται σε μέρος που η μητέρα δεν χρειάζεται να σκύψει καθόλου, ενώ η μέση της κουράζεται ακόμη λιγότερο αν μπορεί να έχει το ένα πόδι της λίγο πιο μπροστά από το άλλο.
- Η καθημερινή υγιεινή και περιποίηση του μωρού θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να περιορίζεται στο ελάχιστο η κάμψη του κορμού της μητέρας.
- Όταν κρατάει το μωρό της, μπορεί να χρησιμοποιεί έναν από τα πολλά είδη ειδικών ιμάντων (μάρσιπο).
Θα πρέπει να θυμάστε ότι με τις σωστές οδηγίες και με την κατάλληλη προσοχή η γυναίκα παραμένει απόλυτα ενεργή κατά την εγκυμοσύνη της, έχοντας τα λιγότερα δυνατά προβλήματα.
COMMENTS