Ίσως έχετε ακούσει ότι ένας τρόπος διάκρισης της επικοινωνίας είναι η προφορική και η εξωλεκτική ή αλλιώς η γλώσσα του σώματος. Η προφορική επικοινωνία επικεντρώνεται κυρίως στις λέξεις. Πέρα όμως από τις λέξεις υπάρχουν πολλά ακόμα χαρακτηριστικά τα οποία συνεισφέρουν στο μήνυμα το οποίο θέλουμε να μεταδώσουμε στο συνομιλητή μας.
Αυτά είναι τα εξής:
-
ο τόνος της φωνής
-
το πόσο γρήγορα μιλάμε
-
το πώς χρωματίζουμε τις λέξεις
-
οι εκφράσεις του προσώπου ( στις οποίες αποτυπώνονται τα συναισθήματά μας)
-
η στάση του σώματος
-
οι χειρονομίες
-
και ότι άλλο μπορεί να αντιληφθεί με τις αισθήσεις του ο συνομιλητής μας.
Για μία αποτελεσματική επικοινωνία είναι θεμιτό όλα τα παραπάνω να είναι ευθυγραμμισμένα. Με άλλα λόγια, να λειτουργούν σαν μία συντονισμένη ομάδα ερεθισμάτων με έναν κοινό σκοπό. Ένας άνθρωπος για παράδειγμα που μας λέει ότι αισθάνεται χάλια αλλά ταυτόχρονα χαμογελάει, μας μεταδίδει ένα μήνυμα με δύο όψεις. Το στόμα του λέει ότι είναι λυπημένος και το σώμα του λέει ότι είναι χαρούμενος.
Πώς θα αισθανόσασταν εάν στην ερώτηση προς το συνομιλητή σας αν του αρέσει μία δραστηριότητα, εκείνος σας πει: «Μα φυσικά μου αρέσει!» αλλά την ίδια στιγμή κουνάει το κεφάλι του αριστερά δεξιά; Φανταστείτε ακόμα ότι ρωτάτε την κόρη σας αν εκείνη έκανε τη ζημιά και σας λέει όχι, άλλα κουνάει το κεφάλι της πάνω κάτω. Τι συμβαίνει λοιπόν με αυτά τα μηνύματα τα οποία είναι διπλά; Σίγουρα η χρήση τους δεν ανήκει στα χαρακτηριστικά μιας ευθείας και αποτελεσματικής επικοινωνίας.
Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και με δύο αντιφατικά λεκτικά μηνύματα.
Όταν κάποιος επικοινωνεί ταυτόχρονα δυο αντιφατικά μηνύματα (τις περισσότερες φορές χωρίς να το καταλαβαίνει) τότε ο συνομιλητής του έχει τέσσερις επιλογές:
1. Να συγκεντρωθεί στα λεγόμενά του και να μην δώσει σημασία στις εκφράσεις του.
2. Να συγκεντρωθεί σε αυτό που βλέπει παρά σε αυτό που ακούει.
3. Το μήνυμα αυτό να τον μπερδέψει και να αποφύγει να συνεχίσει τη συζήτηση μαζί του χωρίς να ξέρει το γιατί.
4. Να διακρίνει το διπλό μήνυμα και να κάνει διερευνητικές ερωτήσεις για να καταλάβει τι πραγματικά θέλει να επικοινωνήσει ο συνομιλητής του.
Υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που υποστηρίζουν ότι οι δυσλειτουργικές οικογένειες επικοινωνούν χρησιμοποιώντας διπλά μηνύματα. Όταν για παράδειγμα λέει ο γονιός στο παιδί: «Μπορείς να διαλέξεις να κάνεις όποια δραστηριότητα θέλεις, καράτε, χορό, κιθάρα ό,τι θέλεις! Μπορεί εμείς σαν γονείς να ζοριστούμε οικονομικά αλλά εσύ θα κάνεις αυτό που θέλεις!»
Υπάρχει διπλό μήνυμα στο παραπάνω παράδειγμα; Κι αν ναι ποιο είναι αυτό;
Το παιδί ακούει την παραπάνω πρόταση αλλά αισθάνεται μπερδεμένο. Το να επιλέξει να κάνει μια επιπλέον δραστηριότητα σημαίνει ότι οι γονείς τους θα ζοριστούν οικονομικά. Ξέρετε κάποιο παιδί που θα ήθελε να κάνει καράτε γιατί του αρέσει και ταυτόχρονα να κάνει κακό στους δικούς του; Κι όμως αυτό είναι το μήνυμα γιατί εκείνη την στιγμή το παιδί συνδέει στο μυαλό του ότι όταν επιλέγει να κάνει κάτι για τον εαυτό του κάποιος άλλος θα στερηθεί κάτι. Το παρατηρούμε στους ενήλικες που αισθάνονται τύψεις όταν προσφέρουν κάτι στον εαυτό τους αλλά νιώθουν δυσαρέσκεια με αυτό και είναι δύσκολο να καταλάβουν από που προέρχεται αυτή τους η δυσαρέσκεια η οποία δεν τους αφήνει να το απολαύσουν.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό το στόμα και το σώμα του γονιού να εκπέμπουν το ίδιο μήνυμα όταν επικοινωνούν με το παιδί.
Χτίζεται η προσωπικότητα του παιδιού μέσα από αυτά τα μηνύματα.
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να μη στέκονται εμπόδιο στην επικοινωνία μας τα διπλά μηνύματα;
Καλό είναι να θυμόμαστε ότι όπως μιλάμε με τους άλλους έτσι μιλάμε και με τον εαυτό μας. Ας παρατηρήσουμε λοιπόν εάν λέμε συνολικά ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Πρώτο βήμα είναι η παρατήρηση. Αισθάνομαι αυτό που λέω;
Η επικοινωνία των ανθρώπων έχει πολλά επίπεδα και ακόμα και δύο λεπτά κουβέντας μπορούν να φανερώσουν πάρα πολλά πράγματα για τις σχέσεις των ανθρώπων που συζητούν. Τη στιγμή που αρχίζουμε και αντιλαμβανόμαστε πώς επικοινωνούμε το μήνυμά μας τότε αρχίζουμε και αναρωτιόμαστε αν θα μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε με πιο ευθύ τρόπο. Όταν ανακαλύψουμε ένα διπλό μήνυμα πρέπει να αναρωτηθούμε ποιο από τα δύο μηνύματα είναι το αληθινό. «Θέλω να πω ναι; ή θέλω να πω όχι;» «Θέλω να πω θέλω ή δεν θέλω;»
COMMENTS