Οι υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν τα παιδιά μικρών ηλικιών πολύ περισσότερο, σε σχέση με τους ενήλικες και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα θερμοπληξίας και αφυδάτωσης.
Πού οφείλεται η εμφάνιση θερμοπληξίας;
Παρόλο που το ανθρώπινο σώμα διαθέτει έναν ομοιοστατικό μηχανισμό διατήρησης σταθερής της θερμοκρασίας του (37οC ± 0,6), μέσω θερμορυθμιστικού μηχανισμού στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, η υπερβολική ζέστη αδρανοποιεί αυτό το μηχανισμό. Ο άνθρωπος ανήκει στα είδη που διατηρούν σταθερή τη θερμοκρασία τους, ανεξάρτητα από το εξωτερικό περιβάλλον, για αυτό και παρατηρούνται ελάχιστες διαφορές στη θερμοκρασία του σώματος, που σχετίζονται με την ώρα της ημέρας, την ώρα του φαγητού και τη δραστηριότητα του ατόμου.
Η διαδικασία της θερμορύθμισης στηρίζεται στην παραγωγή και αποβολή της θερμότητας από το σώμα, προκειμένου να αποφεύγεται το ενδεχόμενο θερμοπληξίας, μέσω μιας χημικής ισορροπίας: από τη μια πλευρά ο οργανισμός παράγει θερμότητα μέσω των μεταβολικών διαδικασιών και της μυϊκής δραστηριότητας και από την άλλη αποβάλλει την περίσσεια θερμότητας προς τα περιφερικά όργανα, μέσω της αιματικής κυκλοφορίας και των ιστών. Όταν η εξωτερική θερμοκρασία αυξάνεται, αυξάνεται επίσης και η θερμότητα του οργανισμού που εισέρχεται μέσω της ακτινοβολίας και της διάχυσης.
Προκειμένου λοιπόν ο οργανισμός να αποβάλλει την επιπλέον ενέργεια, αυξάνει την παραγωγή και έκκριση ιδρώτα, με μια σειρά αντιδράσεων που ξεκινούν από τον υποθάλαμο, ως κέντρο ελέγχου και καταλήγουν στην ενεργοποίηση των ιδρωτοποιών αδένων. Η εκδήλωση θερμοπληξίας οφείλεται στο γεγονός ότι δεν μπορεί ο οργανισμός να ανταπεξέλθει στη ζέστη και να μειώσει τη θερμοκρασία του σώματος.
Επιπλέον η αναλογία της επιφάνειας του σώματος των παιδιών προς τον όγκο τους είναι μεγαλύτερη, σε σύγκριση με των ενηλίκων, με αποτέλεσμα να αυξάνεται πολύ πιο εύκολα και γρήγορα η θερμοκρασία του σώματος. Ταυτόχρονα, η θερμότητα που παράγεται στο σώμα των παιδιών και οφείλεται στις μεταβολικές βιοχημικές διεργασίες, ως προς τη μάζα του σώματός τους, είναι μεγαλύτερη συγκριτικά με των ενηλίκων.
Έτσι, τις καλοκαιρινές μέρες που ανεβαίνει τόσο η θερμοκρασία οι γονείς χρειάζεται να είναι προσεκτικοί με τα παιδιά, να παρατηρούν οποιοδήποτε σύμπτωμα θερμοπληξίας και να καλούν τον παιδίατρο σε περίπτωση ανάγκης. Παρά το γεγονός ότι τα παιδιά των μικρών ηλικιών κινδυνεύουν από την εμφάνιση θερμοπληξίας, σε ηλικίες κάτω των 2 ετών ελάχιστα περιστατικά σημειώνονται, κυρίως λόγω της αυξημένης φροντίδας από τους γονείς. Ο κίνδυνος ωστόσο παραμένει και για τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους, καθώς οι καθημερινές δραστηριότητές τους σε μέρες με καύσωνα και αυξημένη υγρασία, αποτελούν βασικό παράγοντα εκδήλωσης θερμοπληξίας.
Συμπτώματα Θερμοπληξίας
Σε αυξημένες θερμοκρασίες περιβάλλοντος τα παιδιά έχουν περιορισμένο βαθμό εφίδρωσης και η θερμοκρασία που απαιτείται για να ιδρώσουν είναι υψηλότερη, σε σχέση με τους ενήλικες, παρουσιάζοντας έτσι ήπια συμπτώματα όπως η αφυδάτωση και η εξάντληση, έως πιο σοβαρά όπως κράμπες λόγω αυξημένης θερμότητας και εμφάνιση θερμοπληξίας. Η εμφάνιση της θερμοπληξίας ξεκινά με καταστροφή της τριτοταγούς δομής των πρωτεϊνών και αποικοδόμησή τους, με αποτέλεσμα σταδιακά να επέρχεται κυτταρικός θάνατος και τελικά σταδιακή καταστροφή ιστών και οργάνων.
Λύσεις αποφυγής της θερμοπληξίας
Τα παιδιά θα πρέπει να παραμένουν σε χώρο με κλιματισμό και στην περίπτωση που δεν υπάρχει στο σπίτι θα πρέπει να μεταφερθούν σε οποιοδήποτε γειτονικό δροσερό σημείο. Μόλις υπάρχει επίσημη ανακοίνωση για επέλαση καύσωνα, οι γονείς θα πρέπει να σχεδιάζουν εκ των προτέρων πού θα παραμείνουν με τα παιδιά τους και να μην βγαίνουν έξω τις θερμές ώρες.
– Προσοχή στην αφυδάτωση! Ένα στοιχείο που εντείνει τον κίνδυνο θερμοπληξίας είναι να μείνει το παιδί αφυδατωμένο. Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν συνέχεια τα παιδιά να καταναλώνουν νερό, πολύ πιο συχνά από ότι συνηθίζουν, ενώ καλό είναι να έχουν πάντα μαζί τους ένα μπουκάλι νερό, πριν προλάβουν να το ζητήσουν τα παιδιά. Για τα βρέφη κάτω των 6 μηνών, μία περίοδος που το νερό δεν έχει ενταχθεί στη διατροφή τους, θα πρέπει να τους χορηγούνται συχνότερα γεύματα γάλακτος, είτε θηλάζουν είτε τρέφονται με ειδικό βρεφικό γάλα.
– Όσον αφορά το ρουχισμό των μικρών παιδιών, που θα μειώσει τον κίνδυνο θερμοπληξίας, θα πρέπει να είναι ανοιχτόχρωμος , ελαφρύς και κυρίως να αποτελείται μόνο από μία στρώση απορροφητικού υλικού. Ο λόγος είναι πως έτσι μεγιστοποιείται η εξάτμιση του ιδρώτα, καθώς όπως αναφέρθηκε, έχουν μικρότερη ικανότητα για εφίδρωση από τους ενήλικες.
-Τις ζεστές μέρες θα πρέπει να μειώνονται οι δραστηριότητες του παιδιού και οι γονείς να προγραμματίζουν περισσότερο χρόνο για ξεκούραση. Η ζέστη δημιουργεί αίσθημα κόπωσης, τόσο στα παιδιά όσο και στους γονείς τους.
– Στην περίπτωση που υπάρχει υπόνοια εμφάνισης θερμοπληξίας, θα πρέπει άμεσα να δροσίσετε το παιδί με ένα κρύο ντους, ενώ εάν βρίσκεστε στην παραλία μια βουτιά θα ανακουφίσει αυτή την αίσθηση.
– Η συχνότερη αιτία εμφάνισης θερμοπληξίας είναι η παραμονή του παιδιού σε ένα κλειστό αυτοκίνητο. Η εκδήλωση θερμοπληξίας αποτελεί την κυριότερη αιτία θανάτου που σχετίζεται με το αυτοκίνητο, για τα παιδιά ηλικίας 0-15 ετών, καθώς σε θερμοκρασία 40oC τα ζωτικά όργανα του παιδιού σταματούν να λειτουργούν. Μην αφήνετε ποτέ το παιδί μόνο του μέσα στο αυτοκίνητο, καθώς η θερμοκρασία που μπορεί να αναπτυχθεί εντός του οχήματος είναι πολύ μεγαλύτερη σε σύγκριση με την εξωτερική, για παράδειγμα μπορεί να ανέβει 19 βαθμούς παραπάνω μέσα σε λιγότερο από 10 λεπτά.
Ο θάνατος από εκδήλωση θερμοπληξίας μπορεί να επέλθει εάν η θερμοκρασία αγγίξει του 41,5 oC. Για το λόγο αυτό θα πρέπει πάντα οι γονείς να έχουν έλεγχο του πίσω καθίσματος και να μην αποσπούν την προσοχή τους από το παιδί, όπως στην περίπτωση του κινητού τηλεφώνου ή της αναζήτησης ενός προορισμού.
Πότε υπάρχει υπόνοια θερμοπληξίας και ανάγκη για παιδίατρο;
Οι γονείς θα πρέπει να καλούν άμεσα τον παιδίατρο τους στην περίπτωση που εντοπίσουν ένα από τα παρακάτω συμπτώματα θερμοπληξίας στα παιδιά:
-Αίσθηση αδυναμίας και τάση λυποθυμίας
-Έντονη κόπωση, ασυνήθιστη υπνηλία και δυσκολία προσέλκυσης της προσοχής του παιδιού
– Πονοκέφαλο ή/και Πυρετό
-Έντονο αίσθημα δίψας
-Να μην έχει ουρήσει για πολλές ώρες το παιδί
-Ναυτία
– Εμετό
-Αυξημένο ρυθμό στην αναπνοή του παιδιού ή πιο βαθιές ανάσες
-Μούδιασμα
-Μυϊκούς πόνους ή / και σπασμούς
Επειδή ο κίνδυνος θερμοπληξίας ανησυχεί τους γονείς, με αποτέλεσμα συχνά τα παιδιά να παραμένουν για ώρες εντός του σπιτιού, θα πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους και στις δραστηριότητες του παιδιού σε αυτό το χρονικό διάστημα. Δεν είναι άλλωστε σπάνια η εικόνα των παιδιών να βρίσκονται μεν σε ένα δροσερό δωμάτιο, αποφεύγοντας τους κινδύνους της θερμοπληξίας, ταυτόχρονα όμως να περνούν πολλές ώρες μπροστά στην τηλεόραση. Για το λόγο αυτό χρειάζεται η φαντασία και η προσοχή των γονιών, ώστε να περνούν δημιουργικές ώρες με τα παιδιά, ακόμη και μέσα στο σπίτι.
COMMENTS