«Ο σχολικός εκφοβισμός είναι η σκόπιμη και συνειδητή επιθυμία να βλάψουμε τον άλλο και να τον/την υποβάλλουμε σε κατάσταση πίεσης» (Tatum και Tatum, 1992). Το να νιώθεις λοιπόν την επιθυμία να βλάψεις κάποιον και το να προβείς στην πράξη είναι δυο εντελώς διαφορετικά πράγματα (Rigby, 2002). Ένας/μια μαθητής/τρια εκφοβίζεται ή θυματοποιείται όταν εκτίθεται επανειλημμένα και κατά τη διάρκεια κάποιου χρονικού διαστήματος σε αρνητικές πράξεις από έναν ή περισσοτέρους μαθητές (Olweus, 1993).
Λέμε ότι ένας μαθητής θυματοποιείται όταν ένας άλλος μαθητής, ή μια ομάδα μαθητών:
α) Του/της λένε άσχημα και δυσάρεστα λόγια και τον/την κοροϊδεύουν ή τον/την αποκαλούν με κακόβουλα ονόματα που τον/την πληγώνουν,
β) τον/την αγνοούν παντελώς ή τον/την αποκλείουν από την ομάδα των φίλων ή τον/την αποκλείουν από τα δρώμενα επίτηδες,
γ) του/της λένε άσχημα και δυσάρεστα λόγια και τον/την κοροϊδεύουν ή τον/την αποκαλούν με κακόβουλα ονόματα που τον/την πληγώνουν,
δ) Τον/την χτυπούν, κλωτσούν, σπρώχνουν στο πλάι, ή τον/την απειλούν,
ε) λένε ψέματα ή διαδίδουν ψευδείς φήμες για αυτόν/αυτήν ή ) του/της στέλνουν κακόβουλα σημειώματα και προσπαθούν να κάνουν τους υπόλοιπους μαθητές να τον/την αντιπαθήσουν (Γιοβαζολιάς, 2009).
Συνεπώς, ο εκφοβισμός μπορεί να είναι σωματικός (χτυπήματα, φτύσιμο, σπρώξιμο, κλωτσιές, βίαιη είσπραξη ποσού κλπ), λεκτικός (αρνητικά σχόλια ή πειράγματα για την εμφάνιση ή τις πράξεις του ατόμου, βρισιές, διάδοση φημών, απειλή για δημοσίευση προσωπικών πληροφοριών κλπ), συναισθηματικός (απόρριψη από την ομάδα, τρομοκρατία, ρατσιστικά σχόλια) ή/και σεξουαλικός (σεξουαλική ικανοποίηση, υπονοούμενα, παρακολούθηση ιδιωτικής ζωής θύματος). Οι επιπτώσεις του εκφοβισμού στην ψυχική υγεία των θυμάτων, αφορούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, συναισθήματα μοναξιάς, φτωχές κοινωνικές σχέσεις, περισσότερα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, ψυχοσωματικές εκδηλώσεις ή/και αυτοκτονική συμπεριφορά (Rigby, 2000).
Ο καίριος ρόλος των εκπαιδευτικών είναι:
α) η ενθάρρυνση ανοιχτών συζητήσεων για συμπεριφορές θυματοποίησης,
β) η ενθάρρυνση των μαθητών να αναφέρουν επεισόδια θυματοποίησης,
γ) η ενίσχυση αισθήματος της ομάδας μέσα από συνεργατικές δραστηριότητες που ευνοούν την ανάπτυξη δεσμών και ταυτίσεων μεταξύ των παιδιών,
δ) η έμφαση στην ανάπτυξη της ενσυναίσθησης για τους άλλους,
ε) η αποφυγή εφαρμογής σωματικών τιμωριών,
στ) η χρήση εναλλακτικών/θετικών μοντέλων ποινών,
ζ) η προώθηση και ενθάρρυνση ενός ήπιου κλίματος, αλλά και ενός δομημένου πλαισίου λειτουργίας μέσα στη τάξη,
η) η ενθάρρυνση των παιδιών να εκφράζονται και να μην φοβούνται να μιλάνε για τη θυματοποίηση,
θ) η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των παιδιών-θυμάτων,
ι) η ανάπτυξη στρατηγικών βοήθειας του παιδιού-θύματος: π.χ. σύνδεσή του με συμμαθητές που δεν έχουν προβλήματα και είναι αποδεκτοί από τα άλλα παιδιά και
κ) η συνεργασία/συμβουλευτική εποπτεία από ειδικούς για την υποστήριξη των παιδιών-θυμάτων και παιδιών-δραστών.
Οδηγίες για γονείς:
1) Παρατηρείστε αν το παιδί σας δείχνει σημάδια ότι θυματοποιείται από άλλα παιδιά ή αν λειτουργεί ως δράστης. Μην το αμελήσετε – επικοινωνήστε αμέσως με το σχολείο,
2) Αναπτύξτε μια ζεστή και φιλική σχέση με το παιδί. Να είστε κοντά του και να επιδιώκετε τη συζήτηση μαζί του-από μόνο του μπορεί να μην σας αναφέρει τίποτα για το θέμα αυτό,
3) Διδάξτε του να κοιτά στα μάτια τον εκφοβιστή, να λέει δυνατά “ΑΣΕ ΜΕ ΗΣΥΧΟ!” ή “ΚΟΙΤΑ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΣΟΥ!”, να φεύγει και να το λέει σε κάποιον ενήλικα,
4) Καθησυχάστε τα παιδί ότι δε φταίει αυτό αν του επιτέθηκαν κι ότι δεν είναι δικό του λάθος,
5) Μιλήστε, με συγκεκριμένα περιστατικά, στο δάσκαλο, στον διευθυντή, στις αρμόδιες Διευθύνσεις Εκπαίδευσης,
6) Ζητήστε στήριξη από τον τοπικό Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων ή άλλες υπηρεσίες ψυχολογικής στήριξης στο παιδί σας,
7) Συμβουλεύστε το παιδί σας να προσέχει σε ποιόν δίνει τον αριθμό του κινητού του τηλεφώνου και τη διεύθυνση του e-mail του,
8) Μην υποτιμάτε τις συνέπειες που μπορεί να έχει ο εκφοβισμός. Οι μύθοι “ε παιδιά είναι, πειράζονται μεταξύ τους”, ή “έτσι θα σκληραγωγηθεί για να βγει στην κοινωνία”, μπορεί να ζημιώσουν το παιδί σας και να το οδηγήσουν σε δυστυχία και απομόνωση,
9) Απαιτείστε από το σχολείο να ενημερώσει τους γονείς του παιδιού-εκφοβιστή. (Γιοβαζολιάς, 2009).
COMMENTS